Ալմաթիում իրադրության որոշակի հանդարտեցման և ՀԱՊԿ զորախմբի՝ Ղազախստանի տարածքում տեղակայման ֆոնին այսօր հայտնի դարձավ երկրի ամենաազդեցիկ գործիչներից մեկի՝ Ազգային անվտանգության կոմիտեի նախկին նախագահ Քարիմ Մասիմովի ձերբակալության մասին։
Ղազախական հատուկ ծառայությունների պնդմամբ՝ Մասիմովը և մի շարք այլ անձինք, որոնց անունները չեն հրապարակվում, «ձերբակալվել են պետական դավաճանության կասկածանքով»։
Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը Մասիմովին Ազգային անվտանգության կոմիտեի ղեկավարի պաշտոնից հեռացրել էր հունվարի 5-ին՝ Ալմաթիում և մի շարք այլ քաղաքներում լայնածավալ անկարգությունների բռնկումից մի քանի ժամ անց։
Քարիմ Մասիմովը համարվում է Ղազախստանի առաջին նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևի մերձավոր թիմակիցներից մեկը։ Ազգային անվտանգության կոմիտեն նա ղեկավարում էր 2016 թվականից, մինչ այդ երկու անգամ՝ 2007-ից 2012 և 2014-2016 թվականներին զբաղեցրել է երկրի վարչապետի պաշտոնը, եղել է նաև նախագահ Նազարբաևի աշխատակազմի ղեկավար։
Մասիմովի կալանավորմանը նախորդեցին նախագահ Տոկաևի թիմին մոտ կանգնած մի շարք աղբյուրների տեղեկատվական արտահոսքերը, որոնց համաձայն հունվարի 5-ի անկարգությունների ժամանակ Ազգային անվտանգության մարմինները հանցավոր անգործություն են ցուցաբերել` թույլ տալով, որպեսզի ցուցարարները թալանեն գերատեսչության զինապահեստներից մեկը։ Բացի այդ տեղեկություններ կան, որոնց համաձայն Մասիմովի ղեկավարած գերատեսչությունը միտումնավոր կերպով անպաշտպան է թողել Ալմաթիի միջազգային օդանավակայանը՝ թույլ տալով, որպեսզի բողոքի գործողությունների մասնակիցները գրավեն և թալանեն այն։
Մասիմովի ձերբակալությունը գալիս է հաստատելու անկարգությունների առաջին իսկ օրվանից շրջանառվող այն տեղեկությունները, որոնց համաձայն վերջին իրադարձությունների գլխավոր շարժիչ ուժը ոչ միայն ժողովրդական լայն զանգվածների դժգոհություններն էին այլև Ղազախստանի առաջին և երկրորդ նախագահների՝ Նուրսուլթան Նազարբաևի և Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի թիմերի միջև առկա լարվածությունը։
Նազարբաևը քաղաքացիներին կոչ է արել համախմբվել նախագահ Տոկաևի շուրջ
ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ Նուրսուլթան Նազարբաևը հրաժարական տվեց Անվտանգության խորհրդի ղեկավարի պաշտոնիցՆազարբաևը, որ մինչև այս իրադարձությունները շարունակում էր առանցքային դերակատարություն ունենալ երկրի իշխանական համակարգում, Տոկաևի հրամանագրով Ազգային անվտանգության խորհրդի նախագահի պաշտոնից հեռացվեց հունվարի 5-ին։ Այդ օրվանից նրա մասին որևէ տեղեկություն չկար։ Տեսախցիկների առջև Նազարբաևը վերջին անգամ հայտնվել էր դեկտեմբերի 28-ին՝ ԱՊՀ նախագահների Սանկտ-Պետերբուրգում կայացած ոչ ֆորմալ գագաթաժողովի ժամանակ։
Վերջին օրերին, ճգնաժամի խորացմանը զուգահեռ, երկրում լուրեր էին պտտվում Նազարբաևի առողջական վիճակի կտրուկ վատթարացման և անգամ փախուստի մասին։ Նույնիսկ չհաստատված հաղորդագրություններ կային, թե իբր առաջին նախագահը գտնվում է Չինաստանում։ Նազարբաևի գրասենյակը, սակայն, այդ լուրերը կտրականապես հերքում է։ Տասնօրյա լռությունից հետո այսօր առավոտյան նրա մամուլի քարտուղար Այդոս Ուկիբայը Twitter-ում երկու գրառում է կատարել՝ հերքելով տարածվող լուրերի մեծ մասը։
«Ելբասին (թարգմանաբար՝ ազգի առաջնորդը) գտնվում է Ղազախստանի մայրաքաղաք Նուր-Սուլթանում։ Խնդրում ենք ի սկզբանե կեղծ և շահարկումների առիթ տվող տեղեկություններ չտարածել։ Ելբասին մի շարք խորհրդատվական հանդիպումներ է անցկացնում և ուղիղ կապի մեջ է Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի հետ», - գրել է Նազարբաևի խոսնակը՝ հավելելով, - «Նուրսուլթան Նազարբաևը նաև մի քանի հեռախոսազրույց է ունեցել Ղազախստանի բարեկամ պետությունների ղեկավարների հետ»։
Նազարբաևի խոսնակը, սակայն, չի հստակեցրել այդ պետությունների ցանկը։ Այս պահի դրությամբ միայն պաշտոնական Մինսկն է հաստատել, որ Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն երեկ երեկոյան զրուցել է Նազարբաևի հետ։
Ղազախստանի առաջին նախագահի մամուլի քարտուղարը թվիթերյան իր գրառման մեջ նաև պնդել է, թե Նազարբաևը կոչ է անում բոլորին՝ «Միավորվել Ղազախստանի նախագահի շուրջ՝ հանուն երկրի առջև ծառացած մարտահրավերների հաղթահարման և պետության ամբողջականության ապահովման»։
ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ Տոկաևը Պուտինին ասել է, որ իրավիճակը Ղազախստանում կայունանում է. ԿրեմլԿեսօրին մոտ հայտնի դարձավ Ռուսաստանի և Ղազախստանի նախագահների այսօր կայացած և, Կրեմլի բնորոշմամբ, բավական երկար տևած հեռախոսազրույցի մասին։ Դրա ընթացքում, ըստ Կրեմլի պաշտոական կայքի, Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը Վլադիմիր Պուտինին ասել է, որ թեև իր բնորոշմամբ՝ «ահաբեկչական ակտիվության որոշ օջախներ պահպանվում են, այնուհանդերձ իրադրությունը զարգանում է կայունացման ուղղությամբ»։
«Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի գնահատմամբ՝ այս փուլում անհրաժեշտ է Հավաքական Անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության անդամ պետությունների ղեկավարների համատեղ զրույց կազմակերպել։ Այդ առումով Տոկաևը առաջարկում է ՀԱՊԿ Հավաքական անվտանգության խորհրդի տեսակոնֆերանս նախաձեռնել՝ Հայաստանի Հանրապետության, որպես կազմակերպության գործող նախագահի գլխավորությամբ», - նշված է Կրեմլի հաղորդագրության մեջ։
Հայաստանն արդեն համաձայնել է զբաղվել հեռավար համաժողովի կազմակերպմամբ, այդ մասին վարչապետ Փաշինյանը նշել է Ռուսաստանի նախագահի հետ հեռախոսազրույցի ընթացքում։
Ալմաթիի խոշոր առևտրային ցանցերի սուպերմարկետները կվերաբացվեն մոտ ապագայում
Չնայած Ալմաթիում պարբերաբար լսվող կրակոցներին, իրադրությունը երկրի խոշորագույն քաղաքում ընդհանուր առմամբ վերահսկվում է ուժայինների կողմից։ Ալմաթիի քաղաքապետն այսօր կայացած խորհրդակցության ժամանակ հայտարարել է, որ խոշոր առևտրային ցանցերի սուպերմարկետները կվերաբացվեն մոտ ապագայում։ Հարձակման թիրախ դարձած Ալմաթիի օդանավակայանը, սակայն, առնվազն մինչև հունվարի 10-ը կանոնավոր չվերթներ չի սպասարկի։ Այսօր այստեղ են գտնվում միայն ղազախ ուժայինները և ՀԱՊԿ երկրների զինվորականները։
ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ Տոկաևը հաստատում է՝ ցուցարարները գրավել են Ալմաթիի օդանավակայանը«Ղազախստանի հանրապետություն ժամանած ռուսաստանցի զինվորականները միանգամից ձեռամուխ եղան իրենց առջև դրված խնդիրների լուծման։ Այս պահին, Ղազախստանի իրավապահների հետ համատեղ վերահսկողություն է սահմանվել Ալմաթիի օդանավակայանի հանդեպ», - Մոսկվայում կայացած ճեպազրույցի ժամանակ հայտարարել է Ռուսաստանի ՊՆ նախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Իգոր Կոնաշենկովը։
Ռուսաստանի ռազմական գերատեսչությունը այսօր նաև տեղեկացրել է, որ ավարտել է ՀԱՊԿ զորախմբի կազմում ընդգրկված հայ զինվորականների վերատեղակայաումը Ղազախստանում։ Հայ զինծառաողները, ըստ ռուսական կողմի, «ԻԼ-76» օդանավերով տեղափոխվել են Ալմաթիի օդանավակայան։