Միացյալ Նահանգների Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնը ստանձնող դեմոկրատ Ռոբերտ Մենենդեսը դատապարտում է Լեռնային Ղարաբաղի դեմ ադրբեջանական հարձակման ընթացքում Թուրքիայի սադրիչ գործողությունները, կոչ անում Ջո Բայդենի վարչակազմին աջակցել Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացին։
Նախօրեին ամերիկյան օրենսդիր մարմին էր հրավիրվել դիվանագիտական գերատեսչության ղեկավարի թեկնածու Էնթոնի Բլինքենը՝ պատասխանելու օրենսդիրների հարցերին նոր վարչակազմի արտաքին քաղաքականության շուրջ։
Մենենդեսի գլխավոր հարցերից մեկը Վաշինգտոնի դաշնակից Անկարայի վերաբերյալ էր՝ ինչպե՞ս է արձագանքելու նոր վարչակազմը Թուրքիայի քայլերին։ Ազդեցիկ սենատորը հիշեցրել է Անկարայի ապակայունացնող քաղաքականության մասին՝ Սիրիայից մինչև Լեռնային Ղարաբաղ, լրագրողների և իրավապաշտպանների դեմ շարունակվող քրեական հետապնդումներ։
Մենենդեսն ընդգծել է Ռեջեփ Էրդողանի բացահայտ աջակցությունը Լեռնային Ղարաբաղի դեմ Ադրբեջանի՝ բազմաթիվ զոհերի հանգեցրած ագրեսիվ գործողություններին, անհանգստություն հայտնելով նաև Ադրբեջանի պատերազմական հանցագործությունների վերաբերյալ։
«Արդյո՞ք Բայդենի վարչակազմը պարզորոշ կերպով տեսնում է Էրդողանի օրոք Թուրքիան», - Պետքարտուղարության ղեկավարի թեկնածուին հարցրել է սենատոր Մենենդեսը՝ կարծիք հայտնելով, որ Դոնալդ Թրամփը գուրգուրում էր Էրդողանին, և վերջինս էլ շարունակում էր առաջանալ այդ ջախջախիչ միջոցներով։
«Մենք շատ հստակ ենք տեսնում՝ դաշնակից Թուրքիան բազմաթիվ հարցերում, ինչպես նշեցիք, չի գործում այնպես, ինչպես պետք է գործի։ Սա շատ լուրջ մարտահրավեր է մեզ համար, և մենք շատ հստակ գիտակցում ենք այդ ամենը», - հավաստիացրել է Էնթոնի Բլինքենը։
Մեկ այլ հարցի պատասխանելով՝ ընտրյալ նախագահ Բայդենի կողմից պետքարտուղարի պաշտոնում առաջադրված Բլինքենը Թուրքիային «այսպես կոչված ռազմավարական դաշնակից» է անվանել․ - «Անընդունելի է, երբ մեր ռազմավարական կամ այսպես կոչված ռազմավարական դաշնակիցը իրականում գործակցում է մեր գլխավոր ռազմավարական մրցակցի՝ Ռուսաստանի հետ», - ասել է նա։
44-օրյա արյունալի պատերազմի ընթացքում Միացյալ Նահանգների նախագահի թեկնածու Ջո Բայդենը մի քանի անգամ հանդես է եկել հայտարարությամբ՝ քննադատելով Թրամփի վարչակազմին Լեռնային Ղարաբաղի հարցում պասիվ քաղաքականության համար և հորդորելով գործուն քայլեր ձեռնարկել կրակը դադարեցնելու հարցում։ Բայդենը պնդել էր, որ Թրամփը պետք է պահանջի Թուրքիայից հեռու մնալ հակամարտությունից և վերջ տալ վարձկաններ փոխադրելուն։
Նախօրեին Սենատի լսումների ընթացքում Բայդենի կուսակից Մենենդեսը խոսել է նաև Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցից՝ նոր վարչակազմից ակնկալելով հետևել Կոնգրեսի երկու պալատների կողմից միաձայն ընդունված բանաձևին և ճանաչել Թուրքիայի կողմից 1.5 միլիոն հայերի ցեղասպանությունը։
«Դժվար է ընկալել, երբ մեր դեսպանները Հայաստանում երբեք չեն արտաբերում ցեղասպանություն բառը։ Հուսով եմ, որ դա կփոխվի», - ասել է Մենենդեսը, ով 2019 թվականին արտասուքն աչքերին էր ընթերցում հայերի ցեղասպանության մասին Սենատի բանաձևը։
Միացյալ Նահանգների նախագահի պաշտոնը ստանձնող Ջո Բայդենը ողջունել էր Սենատի կողմից այդ բանաձևի ընդունումը՝ խոստանալով նախագահ դառնալու դեպքում սատարել Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացին:
«Եթե մենք լիարժեքորեն չառերեսվենք անցյալին, ապա «այլևս երբեք» բանաձևը կկորցնի իր ողջ իմաստը», - հայտարարել էր Բայդենը` հավելելով․ - «Փաստերը պետք է շատ հստակ ու ազդեցիկ լինեն թե՛ ապագա սերունդների և թե՛ այդ ողբերգության ականատեսների համար»:
Թրամփի հեռացող վարչակազմը աշխատանքային վերջին ժամերին, ի դեպ, ստորագրել է թուրք-ամերիկյան աղմկահարույց մի փաստաթուղթ, որը Թուրքիային օրինական իրավունքներ է տալիս տարածաշրջանի բնիկ ժողովուրդների և այլ փոքրամասնությունների կրոնա-մշակութային ընդարձակ ժառանգության նկատմամբ։
Այս քայլը բողոքի ալիք է բարձրացրել Ամերիկայի հայկական, հունական, մշակութային, իրավապաշտպան ազդեցիկ կազմակերպությունների շրջանում։
Էրդողանի վարչակազմը, որը բոլորովին վերջերս էր միջազգային հանրության կոշտ քննադատության թիրախում հայտնվել Ստամբուլում գտնվող ուղղափառ քրիստոնեական աշխարհի կարևորագույն կառույցներից մեկը՝ Սուրբ Սոֆիայի տաճարը մզկիթի վերածելու համար, նոր հուշագրի շնորհիվ, ընդդիմախոսներին պնդմամբ, նմանօրինակ որոշումներ կայացնելու նոր իրավունքներ կստանա։