«Ազատության» հյուրն է «Քաղաքացու որոշում» (ՔՈ) սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության գործադիր մարմնի քարտուղար Սուրեն Սահակյանը։ Ստորև՝ հատվածներ հարցազրույցից․
«Ազատություն»․ - Դուք խոսել եք անցումային փուլի և վարչապետի չեզոք թեկնածուի մասին՝ այդ շրջանում։ Դա ի՞նչ է նշանակում, եթե վարչապետին ընտրելու է խորհրդարանական մեծամասնությունը, որը չեզոք չէ՝ «Իմ քայլը» դաշինքն է։
Սուրեն Սահակյան․ - Չեզոք թեկնածու նշանակում է մարդ, որին կընտրի «Իմ քայլը» խմբակցությունը, որը կաշխատի «Իմ քայլը» խմբակցության հետ և հետագայում չի մասնակցի ընտրություններին, որպեսզի պետական կառավարման համակարգի ընձեռած հնարավորությունները չօգտագործի վերարտադրման համար, բյուջեն չօգտագործի իր գովազդի համար, էսպես ասած։ Եվ դա կարող է լինել և՛ քաղաքական գործիչ, և՛ խմբի ներկայացուցիչ, բայց որը հետագայում ո՛չ ինստիտուցիոնալ, ո՛չ անհատական մակարդակում չի մասնակցի ընտրություններին։
«Ազատություն»․ - Այսինքն՝ նախապես կխոստանա, որ չի հավակնելու այլևս վարչապետի պաշտոնին։
Սահակյան․ - Էդ բառերը մի անգամ եղել են ու վատ ասոցիացիա ունեն, հավակնել են, այնուամենայնիվ։ Բայց, այո, նախապես իր հրաժարականի դիմումը կդնի սեղանին։
«Ազատություն»․ - Բայց, այնուամենայնիվ, այդ անցումային փուլը թերևս ամենածանրերից է լինելու, խիստ կարևոր պահ է՝ գերիների վերադարձ, և այլն, հնարավոր է Ադրբեջանի հետ բանակցություն, էլ չասած, որ նաև մինչև ընտրությունների գնալը ներքաղաքական կյանքում ինչ-ինչ գործընթացներ պիտի ապահովեն, այդ թվում՝ Ընտրական օրենսգրքի փոփոխություն, Կուսակցությունների մասին օրենք, և այլն։ Չեզոք մարդու վրա այդպիսի պատասխանատվություն դնո՞ւմ են։
Սահակյան․ - Ես մի առիթով ասել եմ, որ էդ մարդը, ով կհամաձայնի, կամ էդ խումբը, որ կհամաձայնի լինել, դա քաղաքական կամիկաձե է, որովհետև ոչ միայն էդ Ձեր ասած, նշած խնդիրները, այլ բավական ռեֆորմներ պետք է իրականացվեն, մինչև մարդկանց կրքերը հանդարտվեն, էդ էմոցիաները բաց թողնեն, և հնարավորություն ստեղծվի, պայմաններ ստեղծվեն նորմալ արտահերթ ընտրությունների համար։
«Ազատություն»․ - Եթե նման առաջարկ հնչեցնում եք, ենթադրաբար ինչ-ինչ անուններ կուսակցությունը քննարկե՞լ է։
Սահակյան․ - Ես անուններ չէի ուզենա տալ, պետք է էլի դա քննարկվի կառավարող ուժի [կողմից], որովհետև էլի «Իմ քայլը» դաշինքն է ընտրելու էդ մարդուն, դրա համար իմաստ չունի իմ՝ անուններ ասելը հիմա։ Եթե էդ առաջարկը ողջամիտ համարվի կառավարող ուժի կողմից, «Իմ քայլը» խմբակցության կողմից, անունները հեշտորեն կընտրվեն։
«Ազատություն»․ - Հիմա, թե ինչ են ասում կառավարող ուժից։ Խմբակցությունը՝ որ կայունության երաշխիք ասեմ, գործոն ասեմ, հենց ինքը Փաշինյանն է, իսկ վարչապետն էլ ասում է՝ «այնուամենայնիվ, ես իմ հրաժարականի պահանջի լայն հանրային էդպես տարածում չգտա, չտեսա»։
Սահակյան․ - Ես չեմ մեկնաբանի էդ խոսքերը, ես գիտեմ, որ նոյեմբերի 10-ի ստորագրած փաստաթղթի բովանդակության, դրանից հետո սկսված գործողությունների բերումով վարչապետը կորցրել է էն հնարավորությունը, որը կար մինչ այդ՝ կտրուկ որևէ դրական փոփոխություն անելու․ դրանց համար հեղինակություն է պետք, և հանրային հեղինակությունը բավականին նվազել է։ Ես, իհարկե, սոցիոլոգիական հարցումներ չունեմ, գուցե իրենք են ճիշտ, բայց ես այլ բան եմ տեսնում և դրա մասին բարձրաձայնել եմ և՛ կառավարող ուժի հետ հանդիպման ժամանակ, և՛ վարչապետի հետ հանդիպման ժամանակ։
«Այստեղ փակուղի է»
Սահակյան․ - Այստեղ փակուղի է, ես երկու բան ասացի՝ ես մեկ ասացի, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի կարող իրականացնել էն, ինչ մենք տեսնում ենք իրականացնելու, շատ դժվար կլինի իրականացնել, և ասացի, որ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականը խնդրահարույց է։ Դրանք կարծես իրարամերժ են, բայց հենց դրանում է կայանում փակուղային իրավիճակը քաղաքական, և հենց դրանով, փակուղային իրավիճակով է պայմանավորված և մեր առաջարկը՝ որ և՛ Նիկոլ Փաշինյանը հեռանա, և՛ լինի մեկը, ով ունակ է այդ փոփոխությունները իրականացնել՝ անցումային շրջանի էդ փոփոխությունները։
«Դա չէր կասեցնելու պատերազմը»
«Ազատություն»․ - Դուք երկու անգամ վարչապետին հանդիպել եք պատերազմի ընթացքում, երբ նա արտախորհրդարանական ուժերի ներկայացուցիչներին էր հյուրընկալում։ Երկրորդ հանդիպմանը վարչապետը ձեզ ասե՞լ է, որ համարյա կապիտուլյացիայի շեմին ենք, ինչպես որ որոշ շրջանակներ ներկայացնում են այդ հանդիպումից՝ որ վիճակը շատ վատ է, պետք է գնալ լավրովյան պլանը ընդունել։Սահակյան․ - Էդ հանդիպման մասին ով ինչ ասես չի ասել։ Ես հիմա մոտավոր տրամաբանությունը ասեմ, որ, իհարկե, բառացի չեմ կրկնի, հանդիպումը սկսել է նրանից, որ ինչ-որ նամակ է եկել Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության կողմից, հենց հաջորդ օրն էլ ապատեղեկատվություն տարածվեց, որ մեզ ինչ-որ գաղտնի փաստաթուղթ է տրվել, այդպես չի, խոսք է գնացել ինչ-որ նամակի մասին, որը մենք չենք տեսել, որ Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը համաձայն է հինգ շրջանները վերադարձնել հրադադարի դիմաց, և էդ առնչությամբ պետք է խոսակցություն լինի, թե արդեն եղել է, որ Ռուսաստանը համաձայն է Լավրովի պլանի․․․
«Ազատություն»․ - Եվ Ռուսաստանն էլ է ասում, որ պայմանը Լավրովի պլանն էր...
Սահակյան․ - Լավրովի պլանն էր, բայց չի երաշխավորում, որ իր ուժերը բավարար կլինեն Ադրբեջանին դա պարտադրելու համար։ Եվ ես ընկալում չեմ ունեցել, որ դա խնդրի վերջնական կարգավորում է, ես ունեցել եմ ընկալում, որ դա ընդամենը ժամանակավոր հրադադարի մասին խոսակցություններ են, և էդ խոսակցությունների ընթացքում պարզ է դարձել, որ կառավարող ուժը հակված չէ դրան՝ էդ հինգ շրջանները վերադարձնելու երկօրյա հրադադարի համար, ենթադրենք, բայց, այնուամենայնիվ, ելնելով էդ դիմումներից, և ոչ միայն Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը, այլև Հայաստանի որոշ քաղաքական շրջանակներ կողմ են արտահայտվել դրան, որոնք հետագայում հավաքվեցին իրար հետ, և, այո, ասել են, և միշտ ասվել է դա՝ պատերազմից մի քիչ անց արդեն ասվել է, որ վիճակը ծանր է։Եվ էդ կապիտուլյացիայի մասին, որի մասին խոսք է գնում, ոչ թե Նիկոլ Փաշինյանն ասել է՝ մենք կապիտուլյացիայի եզրին ենք, այլ մասնակիցներից մեկը հարցրել է՝ մեր իրավիճակից, մեր պատկերացմամբ չի բխում, որ կապիտուլյացիայի համաձայնագիր պետք է ստորագրենք, հիմա, երբ որ դուք հանձնում ենք հինգ շրջանները, արդյո՞ք դա կապիտուլյացիայի փաստաթուղթ է, վարչապետը չի հերքել, որ դա, այո, կապիտուլյացիայի փաստաթուղթ է, որովհետև հոկտեմբերի 19-ի դրությամբ հինգ շրջաններ հանձնելը դա կապիտուլյացիայի ընկալում կունենար հասարակության մոտ։ Ոչ թե որ դա վերջ, ասենք, դրանից էն կողմ էլ բան չի լինում, ոնց որ, ասենք, Գերմանիան կապիտուլյացիայի ենթարկվեց, Ճապոնիան և այլն, այլ դրա ընկալումը կլիներ որպես կապիտուլյացիա։
«Ազատություն»․ - Իսկ Ձեր մոտեցումը ո՞րն է, Դուք կարծում եք՝ պե՞տք էր այդ գնով կասեցնել պատերազմը։
Սահակյան․ - Դա չէր կասեցնելու պատերազմը՝ իմ ընկալումն էն է, որ դա հրադադարի առաջարկ է եղել, և պատմությունը ցույց տվեց, որ էդ առաջարկը Ադրբեջանը մերժել է։ Հետևաբար, հիմա խոսել, որ դա կկանգնեցներ պատերազմը, լուրջ չի, որովհետև էլի Ադրբեջանը մինչև վերջ էլ շարունակում էր և, ինչու ոչ, դեմ չէր լինի Արցախի մնացած հատվածն էլ գրավել։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ կարող եք դիտել այստեղ․
