Հայաստանի կառավարությունը չի հստակեցնում՝ Եվրասիական միության կողմից վրացական ապրանքների նկատմամբ բարձր մաքսատուրքեր սահմանելու դեպքում, արդյոք նո՞ւյն կերպ են վարվելու մեր երկրում, երբ Հայաստանը դառնա միության անդամ:
Այն բանից հետո, երբ Եվրամիության հետ այս հունիսին Վրաստանը ստորագրեց, իսկ հուլիսին վավերացրեց Ասոցիացման համաձայնագիրը, Ռուսաստանի կառավարությունը հայտարարեց, որ դուրս է գալիս Վրաստանի հետ դեռ 1994թ․ կնքված ազատ առևտրի ռեժիմից:
Եվրամիության ու Վրաստանի միջև ստորագրված Ասոցիացման համաձայնագիրը նախատեսում է նաև Խորը և համապարփակ ազատ առևտրի գոտի (DCFTA) ստեղծել Բրյուսելի և Թբիլիսիի միջև, որը սկսելու է գործել այս սեպտեմբերի 1-ից:
Ռուսաստանյան «Նովոստի» գործակալությունը մանրամասնում է՝ Ռուսաստանի տնտեսական զարգացման նախարարությունը, արտաքին գործերի և արդարադատության նախարարությունների հետ համաձայնեցնելով, կառավարության հաստատմանն է ներկայացրել Վրաստանի հետ ազատ առևտրի ռեժիմից դուրս գալու որոշման նախագիծը:
Ռուսաստանի վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևը հուլիսի 31-ին ստորագրեց կառավարության որոշումը՝ մոլդովական ապրանքների նկատմամբ մաքսատուրքեր սահմանելու մասին, ինչը նշանակում է, որ Ռուսաստանը դուրս եկավ Մոլդովայի հետ ազատ առևտրի ռեժիմից:
«Եվրասիական տնտեսական միության առանձին երկրների կողմից առանձին երկրների հանդեպ որոշակի սահմանափակումներ կիրառելը չի ենթադրում, որ միջոցներ պետք է կիրառվեն նաև մյուս երկրների կողմից»,- «Ազատության» հարցմանն ի պատասխան ասված է Հայաստանի Էկոնոմիկայի նախարարության պատասխանում:
Նախարարությունից սակայն չհստակեցրեցին՝ Եվրասիական միությանը անդամակցելուց հետո Հայաստանը շարունակելու՞ է ազատ առևտրի ռեժիմ պահպանել Վրաստանի հետ:
Տնտեսագետ Բաբկեն Թունյանի համոզմամբ, Վրաստանը նույն կերպ կպատասխանի բարձր մաքսատուքերին:
«Բնականաբար, եթե մենք էլ նույն ռեժիմը կիրառում ենք Վրաստանի նկատմամբ, դա ոչ թե հնարավոր է, այլ բնական է, որ պետք է հակառակ կողմից նույնպիսի պատասխան լինի: Այսինքն, չի կարող երկկողմ առևտրի մեջ մի կողմի համար շահավետ պայմաններ լինեն, մյուս կողմի համար սեփական շահերը ոտնահարվեն», - ասում է Թունյանը:
Հայաստանի ազգային վիճակագրական ծառայության համաձայն, այս տարվա առաջին վեց ամիսներին հայ-վրացական առևտուրը կազմել է 73 միլիոն դոլար կամ Հայաստանի արտաքին առևտրի 2.7 տոկոսը: Այս ցուցանիշով Վրաստանը 11-րդ հորիզոնականում է Հայաստանի արտաքին գործընկերների շարքում:
«Վրաստանը հանդիսանում է Հայաստանի արտաքին առջևտրի հիմնական ուղին, և Վրաստանի հետ առևտրային հարաբերությունների խստացումը մեզ վրա հաստատ շատ ավելի մեծ ազդեցություն կունենա, քան Մաքսային միության անդամ ցանկացած երկրի վրա», - պարզաբանում է Թունյանը:
Հայաստանյան գործարար հանրությանը ևս մտահոգում է Վրաստանի հետ առևտրա-տնտեսական հարաբերությունների հնարավոր վատթարացումը: Գործատուների հանրապետական միության նախագահ Գագիկ Մակարյանի խոսքով, իրենց համար հստակ չէ՝ արդյոք ի պատասխան Վրաստանը չի՞ բարձրացնի նաև տարանցիկ փոխադրումների դիմաց գանձվող վճարը, այդ թվում՝ Ռուսաստանից Հայաստան եկող:
Բացի այդ, Մակարյանի կարծիքով, Վրաստանի հետ առևտրային հարաբերությունների վատացումից կտուժի նաև Թուրքիայի հետ Հայաստանի առևտուրը, որն իրականացվում է այդ երկրի տարածքով: Իսկ դա, ըստ Մակարյանի, առաջին հերթին կհարվածի փոքր բիզնեսի շահերին:
«Ավելի շատ փոքրը, ես կասեի՝ միկրոն [բիզնեսը, որը կտուժի]: Խառը տիպի ապրանքները, որոնք որ այսօր բերում են՝ տարբեր հագուստներ, կոշիկներ, կենցաղային ապրանքներ, սննդի ինչ-որ տեսակներ և այլն, մեծ մասը բերում են քաղաքացիներ, որոնք միկրոբիզնեսի մեջ են: Այսինք այդ մարդիկ դրանով ապրում են», - ասում է նա:
Այն որ Հայաստանի հետ առևտրա-տնտեսական հետագա հարաբերությունների հարցը անորոշ է նաև պաշտոնական Թբիլիսիի համար, մոտ մեկ ամիս առաջ «Ազատության» հետ զրույցում խոստովանեց մեր երկրում Վրաստանի դեսպան Թենգիզ Շարմանաշվիլին:
«Չեմ կարծում, թե Ասոցիացման համաձայնագրի վավերացումից ու Եվրամիության հետ ազատ առևտրի գոտի ստեղծելուց հետո հայկական ապրանքների նկատմամբ Վրաստանում կբարձրացվեն մաքսատուրքերը: Նման պահանջ նաև Եվրամիությունը չի դնում: Ճի՛շտ հակառակը՝ մենք ամբողջությամբ չգիտենք, թե ի՞նչ է պահանջելու Մաքսային միությունը Հայաստանից մեր առնչությամբ», - մասնավորապես, ասաց դեսպանը: