Հայկական ԶՈւ-ն կռվել է սպառազինության մատակարարման տոտալ բլոկադայի պայմաններում. Տոնոյան

Հայաստանի պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյան, արխիվ

Անցած պատերազմի ընթացքում հայկական զինված ուժերը կռվել են սպառազինության մատակարարման տոտալ բլոկադայի պայմաններում, Հանրային հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցի ժամանակ երեկ հայտարարել է պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը։

Այն, որ գրեթե մեկուկես ամիս տևած պատերազմի ընթացքում, երբ բազմիցս թիրախավորվել է նաև Հայաստանի Հանրապետության տարածքը, խաղաղ բնակավայրերը, պաշտոնական Երևանին աջակցող անգամ մեկ հայտարարություն չհնչեց Հայաստանի դաշնակիցներ համարվող երկրներից, այդ թվում` Ռուսաստանից, շատերը ուշադրություն դարձրեցին, բայց որ անցած շաբաթներին Հայաստանը պատերազմել է սպառազինության մատակարարման տոտալ բլոկադայի պայմաններում` լինելով ՀԱՊԿ անդամ և Մոսկվայի դաշնակից, նորություն է։

«Այնպիսի իրավիճակ է եղել, այսինքն` աշխարհաքաղաքական իրավիճակն այնպիսին էր, որ մենք գործել ենք սպառազինության և ռազմական տեխնիկայի ապահովման առումով, մատակարարումների առումով, կարելի է ասել, տոտալ բլոկադայում: Այն, ինչ որ կատարվել է թիկունքային ապահովման, և մարտական, և սպառազինության տեխնիկայի ապահովման տեսանկյունից, կարելի է բացի ռազմական գործողություններից, նաև հերոսամարտ անվանել: Արվել է անհնարինը», - ասել է նախարարը:

Փոխարենը, ըստ Տոնոյանի, Թուրքիան մինչ պատերազմը և ռազմական գործողությունների ընթացքում մեծապես աջակցել է Ադրբեջանին. «Մենք դիմակայել ենք շատ մեծ ուժի` Ադրբեջանի զինված ուժերին գերսպառազինված, և եթե ինձ կարող են հարցնել` իսկ ինչո՞ւ դուք սպառազինված չէիք, սպառազինված ենք եղել, բայց քանակական առումով և ռեսուրսների առումով ես կարծում եմ` Հայաստանի Հանրապետությունը և Ադրբեջանի հնարավորությունները անհամեմատելի են: Բացահայտ աջակցություն է եղել Թուրքիայի կողմից ինչպես մարդկային ռեսուրսի, այնպես էլ սպառազինության տեսանկյունից, ինչպես նաև հրամանատարական կազմի առումով` փորձագետների, հրահանգիչների, կառավարիչների: Չենք մոռանում նաև մեծաքանակ, հազարավոր բանակ վարձկանների, այսպես ասած` վարձկան-ահաբեկիչների: Դա բավականին մեծ ուժեր են, որին դիմակայել է մեր բանակը, մեր պաշտպանական բանակը և պատվով է դուրս եկել»:

Քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանի խոսքով` նման իրավիճակի պատճառն այն է, որ, օրինակ, ռազմատեխնիկական համագործակցության առումով Հայաստանը գրեթե ամբողջությամբ կապվել է Ռուսաստանին, և այս իրավիճակը չփոխվեց հեղափոխությունից հետո. «Մենք ամբողջությամբ կապել ենք մեր անվտանգությունը, մեր ռազմատեխնիկական համագործակցությունը, գրեթե ամբողջությամբ կապել ենք Ռուսաստանի հետ: Սա ի՞նչ է նշանակում: Եթե Ռուսաստանն ինչ-ինչ պատճառներով ուզենա, որ մենք զիջումների գնանք, մատակարարումը դադարեցվեց, դադարեցվեց: Միտքումս ինչո՞ւմ է. այն, որ մենք այլընտրանքներ չստեղծեցինք, դա ստեղծեց մեզ համար պրոբլեմներ: Ռուսաստանի մոտ առաջացան շահեր, հետաքրքրություններ Թուրքիայի հետ, դա է պատճառը, որ իրենք ամենածանր պահերին ոչ մեզ աջակցեցին, երբ որ մեզ ռմբակոծում էին, ոչ էլ մատակարարեցին զենք պատշաճ կարգով: Ուրեմն, առաջին պրոբլեմը հայ-ռուսական հարաբերություններն են, որ մենք կապեցինք մեր անվտանգությունը մեկ խաղացողի հետ: Ի համեմատ Հայաստանի` նայեք` ինչ արեց Ադրբեջանը, Թուրքիա, Պակիստան, Ուկրաինա, Բելառուս, Իսրայել, նույն Ռուսաստան: Իրենք համագործակցում էին ռազմատեխնիկական ոլորտում տարբեր պետությունների հետ: Դա է պատճառը, որ նույնիսկ եթե Թուրքիան ուզենար մերժել Ադրբեջանին աջակցելը, պարզ է` չէր ուզենա, ու աջակցում էր շատ լուրջ Թուրքիան, բայց նույնիսկ եթե ուզենար, Ադրբեջանն այլ տեղերից զենք կստանար»: