Արդեն շուրջ 20 տարի է՝ Աբուլֆազ Էլչիբեյի՝ իշխանության գալուց հետո, Ադրբեջանում մրցակցային ընտրություններ չեն անցկացվել, ավանդույթ, որ ընդդիմադիր ուժերը հույս ունեն կոտրել առաջիկա աշնանը կայանալիք ընտրություններում: Հենց այդ նպատակվ շաբաթներ առաջ երկրի առաջատար ընդդիմադիր կուսակցություններ միավորվեցին եւ համատեղ ուժերով ստեղծեցին Ազգային խորհուրդ՝ 74-ամյա հայտնի գրող Ռուստամ Իբրահիմբեկովի գլխավորությամբ:
Հիշեցնենք, հենց Իբրահիմբեկովն էր, որ տարիներ առաջ «Օսկար»-ի արժանացավ Նիկիտա Միխալկովի «Արեւից հյուծվածները» ֆիլմի սցենարի համար:
Նոր խորհրդի կազմում են հավաքվել շուրջ քսան ընդդիմադիր ուժեր, այդ թվում՝ տասնամյակների պատմություն ունեցող «Մուսավաթ»-ը, խորհրդարանի նախկին խոսնակ Ռասուլ Գուլիեւի «Բաց հասարակություն»-ը եւ Աբուլֆազ Էլչիբեյի հիմնած «Ժողովրդական ճակատը»:
«Այս միավորումն արդեն իսկ լուրջ արձագանք է գտել Արեւմուտքում եւ մեծապես մտահոգել Ադրբեջանի իշխող վարչակազմին», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասում է քաղաքագետ Հուսեյնբալա Սալիմովը: - «Նախկինում ընդդիմությունը, որպես կանոն, հարում էր միայն ծայրահեղականներին կամ ռուսաֆոբներին, հիմա, սակայն, անսպասելիորեն նրանց է միացել օսկարակիր գրող ու հաջողակ մտավորական: Սա, անշուշտ, անհանգստացնում է իշխանություններին: Եվ եթե անցյալում Արեւմուտքը, Ռուսաստանը կամ Իրանը լուրջ հետաքրքրություն չէին տածում Ադրբեջանի ընդդիմության նկատմամբ, ապա հիմա արդեն կա հնարավորություն, որ այդ երկրները կփոխեն իրենց վերաբերմունքը»:
Նշենք, որ անցած շաբաթ Ադրբեջանի միավորված ընդդիմության առաջնորդը արդեն իսկ հանդիպումներ է ունեցել Վաշինգտոնում՝ Միացյալ Նահանգների Պետդեպարտամենտի եւ Կոնգրեսի ներկայացուցիչների հետ:
«Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում Իբրահիմբեկովը նշել է, թե այդ հանդիպումներով փորձում է իրենց օրակարգը ներկայացնել Արեւմուտքին եւ հակազդել նախագահ Ալիեւի քարոզչությանը, որը փորձում է ամեն կերպ իրեն ներկայացնել որպես Մոսկվայից ուղարկված գործակալ:
«Առանց միջազգային համայնքի աջակցության անհնար է հասնել նրան, որ առաջիկա ընտրություններն անցկացվեն քիչ թե շատ ժողովրդավարական ճանապարհով, եւ ես հենց այդ՝ միջազգային աջակցությունն եմ փնտրում Միացյալ Նահանգներում, Ռուսաստանում, Թուրքիայում եւ Եվրոպայում», - նշել է ընդդիմադիր առաջնորդը՝ ընդգծելով, որ իր տարիքում այլեւս որեւէ բանից չի վախենում եւ միայն մեկ նպատակ ունի՝ ամեն ինչ անել հայրենիքն առավել ժողովրդավար դարձնելու համար:
Հոկտեմբերին կայանալիք ընտրություններից առաջ ձեռքերը ծալած չի նստում նաեւ իշխող վարչակազմը, արդեն իսկ մի շարք քայլեր են ձեռնարկվել՝ ընտրությունների նկատմամբ իշխանության վերահսկողությունը բարձացնելու, դիտորդների ներգրավվածությունը նվազեցնելու համար:
Մասնավորապես, քվեարկությունից առաջ սահմանափակվել է Բաքվում ԵԱՀԿ-ի գրասենյակի գործունեությունը, ձերբակալվել են մի խումբ ակտիվիստներ, մի քանի հասարակական կազմակերպության էլ մեղադրանք է առաջադրվել՝ Ֆեյսբուքում հեղափոխություն ծրագրելու համար:
Լայն թափ է հավաքում նաեւ «սեւ» քարոզչությունը, իշխանական մամուլում գրեթե ամեն օր վարկաբեկիչ հոդվածներ ու մեկնաբանություններ են հրապարակվում նոր ընդդիմադիր ուժի եւ դրա առաջնորդ Ռուստամ Իբրահիմբեկովի հասցեին, ով, որպես կանոն, ներկայացվում է որպես անփորձ քաղաքական գործիչ ու արտաքին ուժերի կամակատար: Ընդ որում, քարոզչական արշավին մասնակցում են իշխանամետ բոլոր պաշտոնյաները՝ կուսակցության խոսնակից մինչեւ երկրի նախագահ:
«Ընդդիմադիր այդ կուսակցությունները ապազգային ուժեր են, դավաճաններ, ծախու խմբավորումներ, որոնք ժամանակին եղել են իշխանության ղեկին եւ հիմա էլ ուղղակի երազում են կրկին այնտեղ վերադառնալ», - անցած շաբաթ իր կուսակցության համագումարում հայտարարեց Իլհամ Ալիեւը՝ ընդգծելով, թե հանուն այդ նպատակի ընդդիմադիրները պատրաստ են ամեն ինչի եւ անգամ Ղարաբաղը կնվիրաբերեն Հայաստանին: «Նրանց պայքարի միջոցը ոչ թե խոսքն է կամ տեսակետը, այլ՝ «Մոլոտովի կոկտեյլը», նրանց հենքը ոչ թե ժողովուրդն է ու ժողովրդի կամքը, այլ՝ դրսից ուղարկվող փողն ու դրամաշնորհը, եւ միակ բանը, որ նրանք կարող են անել՝ համախմբվել հայերի հետ ու վարկաբեկել Ադրբեջանը», - ասաց Ալիեւը՝ հավելելով, որ նման ուժերը տեղ չունեն Ադրբեջանի քաղաքական կյանքում եւ չեն էլ կարող ունենալ:
Կուլիսների ետեւում, սակայն, իշխող վարչակազմն այնքան էլ վստահ չէ, որքան փորձում է երեւալ: Փորձագետների խոսքով` վարչակազմին մտահոգում է հատկապես հարեւան Վրաստանի օրինակը, որտեղ քաղաքականության մեջ անփորձ, սակայն՝ միլիարդատեր Բիձինա Իվանիշվիլին, այդուամենայնիվ, կարողացավ տապալել նախագահ Սաակաշվիլիին խորհրդարանական ընտրություններում: Ու թեեւ այսօր Ադրբեջանում ժողովրդավարության ու խոսքի ազատության վիճակը շատ հեռու է Իվանիշվիլիի ունեցած մեկնարկային ցուցանիշներից, այդուամենայնիվ, քաղաքագետները վստահ են՝ Իբրահիմբեկովի առաջադրումը կարող է ամբողջովին փոխել առաջիկա նախագահական ընտրությունների պատկերը:
«Նա շատ հայտնի գործիչ է ոչ միայն Ադրբեջանում, այլեւ` ողջ աշխարհում, եւ դժվար թե իշխանությունները հանդգնեն նրան շանտաժի ենթարկել կամ ահաբեկել՝ ընդիմադիր մյուս գործիչների նման: Բացի այդ, Իբրահիմբեկովին կարող են աջակցել Վաշինգտոնում, Մոսկվայում եւ եվրոպական երկրներում, նա նաեւ լուրջ ֆինանսական միջոցներ եւ մեծահարուստ աջակիցներ ունի, որոնք եւս մեծացնում են հաջողության հասնելու հնարավորությունը», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասում է «Ատլաս» գիտական կենտրոնի նախագահ էլհան Շահինօղլուն:
Հիշեցնենք, հենց Իբրահիմբեկովն էր, որ տարիներ առաջ «Օսկար»-ի արժանացավ Նիկիտա Միխալկովի «Արեւից հյուծվածները» ֆիլմի սցենարի համար:
Նոր խորհրդի կազմում են հավաքվել շուրջ քսան ընդդիմադիր ուժեր, այդ թվում՝ տասնամյակների պատմություն ունեցող «Մուսավաթ»-ը, խորհրդարանի նախկին խոսնակ Ռասուլ Գուլիեւի «Բաց հասարակություն»-ը եւ Աբուլֆազ Էլչիբեյի հիմնած «Ժողովրդական ճակատը»:
«Այս միավորումն արդեն իսկ լուրջ արձագանք է գտել Արեւմուտքում եւ մեծապես մտահոգել Ադրբեջանի իշխող վարչակազմին», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասում է քաղաքագետ Հուսեյնբալա Սալիմովը: - «Նախկինում ընդդիմությունը, որպես կանոն, հարում էր միայն ծայրահեղականներին կամ ռուսաֆոբներին, հիմա, սակայն, անսպասելիորեն նրանց է միացել օսկարակիր գրող ու հաջողակ մտավորական: Սա, անշուշտ, անհանգստացնում է իշխանություններին: Եվ եթե անցյալում Արեւմուտքը, Ռուսաստանը կամ Իրանը լուրջ հետաքրքրություն չէին տածում Ադրբեջանի ընդդիմության նկատմամբ, ապա հիմա արդեն կա հնարավորություն, որ այդ երկրները կփոխեն իրենց վերաբերմունքը»:
Նշենք, որ անցած շաբաթ Ադրբեջանի միավորված ընդդիմության առաջնորդը արդեն իսկ հանդիպումներ է ունեցել Վաշինգտոնում՝ Միացյալ Նահանգների Պետդեպարտամենտի եւ Կոնգրեսի ներկայացուցիչների հետ:
«Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում Իբրահիմբեկովը նշել է, թե այդ հանդիպումներով փորձում է իրենց օրակարգը ներկայացնել Արեւմուտքին եւ հակազդել նախագահ Ալիեւի քարոզչությանը, որը փորձում է ամեն կերպ իրեն ներկայացնել որպես Մոսկվայից ուղարկված գործակալ:
«Առանց միջազգային համայնքի աջակցության անհնար է հասնել նրան, որ առաջիկա ընտրություններն անցկացվեն քիչ թե շատ ժողովրդավարական ճանապարհով, եւ ես հենց այդ՝ միջազգային աջակցությունն եմ փնտրում Միացյալ Նահանգներում, Ռուսաստանում, Թուրքիայում եւ Եվրոպայում», - նշել է ընդդիմադիր առաջնորդը՝ ընդգծելով, որ իր տարիքում այլեւս որեւէ բանից չի վախենում եւ միայն մեկ նպատակ ունի՝ ամեն ինչ անել հայրենիքն առավել ժողովրդավար դարձնելու համար:
Հոկտեմբերին կայանալիք ընտրություններից առաջ ձեռքերը ծալած չի նստում նաեւ իշխող վարչակազմը, արդեն իսկ մի շարք քայլեր են ձեռնարկվել՝ ընտրությունների նկատմամբ իշխանության վերահսկողությունը բարձացնելու, դիտորդների ներգրավվածությունը նվազեցնելու համար:
Մասնավորապես, քվեարկությունից առաջ սահմանափակվել է Բաքվում ԵԱՀԿ-ի գրասենյակի գործունեությունը, ձերբակալվել են մի խումբ ակտիվիստներ, մի քանի հասարակական կազմակերպության էլ մեղադրանք է առաջադրվել՝ Ֆեյսբուքում հեղափոխություն ծրագրելու համար:
Լայն թափ է հավաքում նաեւ «սեւ» քարոզչությունը, իշխանական մամուլում գրեթե ամեն օր վարկաբեկիչ հոդվածներ ու մեկնաբանություններ են հրապարակվում նոր ընդդիմադիր ուժի եւ դրա առաջնորդ Ռուստամ Իբրահիմբեկովի հասցեին, ով, որպես կանոն, ներկայացվում է որպես անփորձ քաղաքական գործիչ ու արտաքին ուժերի կամակատար: Ընդ որում, քարոզչական արշավին մասնակցում են իշխանամետ բոլոր պաշտոնյաները՝ կուսակցության խոսնակից մինչեւ երկրի նախագահ:
«Ընդդիմադիր այդ կուսակցությունները ապազգային ուժեր են, դավաճաններ, ծախու խմբավորումներ, որոնք ժամանակին եղել են իշխանության ղեկին եւ հիմա էլ ուղղակի երազում են կրկին այնտեղ վերադառնալ», - անցած շաբաթ իր կուսակցության համագումարում հայտարարեց Իլհամ Ալիեւը՝ ընդգծելով, թե հանուն այդ նպատակի ընդդիմադիրները պատրաստ են ամեն ինչի եւ անգամ Ղարաբաղը կնվիրաբերեն Հայաստանին: «Նրանց պայքարի միջոցը ոչ թե խոսքն է կամ տեսակետը, այլ՝ «Մոլոտովի կոկտեյլը», նրանց հենքը ոչ թե ժողովուրդն է ու ժողովրդի կամքը, այլ՝ դրսից ուղարկվող փողն ու դրամաշնորհը, եւ միակ բանը, որ նրանք կարող են անել՝ համախմբվել հայերի հետ ու վարկաբեկել Ադրբեջանը», - ասաց Ալիեւը՝ հավելելով, որ նման ուժերը տեղ չունեն Ադրբեջանի քաղաքական կյանքում եւ չեն էլ կարող ունենալ:
Կուլիսների ետեւում, սակայն, իշխող վարչակազմն այնքան էլ վստահ չէ, որքան փորձում է երեւալ: Փորձագետների խոսքով` վարչակազմին մտահոգում է հատկապես հարեւան Վրաստանի օրինակը, որտեղ քաղաքականության մեջ անփորձ, սակայն՝ միլիարդատեր Բիձինա Իվանիշվիլին, այդուամենայնիվ, կարողացավ տապալել նախագահ Սաակաշվիլիին խորհրդարանական ընտրություններում: Ու թեեւ այսօր Ադրբեջանում ժողովրդավարության ու խոսքի ազատության վիճակը շատ հեռու է Իվանիշվիլիի ունեցած մեկնարկային ցուցանիշներից, այդուամենայնիվ, քաղաքագետները վստահ են՝ Իբրահիմբեկովի առաջադրումը կարող է ամբողջովին փոխել առաջիկա նախագահական ընտրությունների պատկերը:
«Նա շատ հայտնի գործիչ է ոչ միայն Ադրբեջանում, այլեւ` ողջ աշխարհում, եւ դժվար թե իշխանությունները հանդգնեն նրան շանտաժի ենթարկել կամ ահաբեկել՝ ընդիմադիր մյուս գործիչների նման: Բացի այդ, Իբրահիմբեկովին կարող են աջակցել Վաշինգտոնում, Մոսկվայում եւ եվրոպական երկրներում, նա նաեւ լուրջ ֆինանսական միջոցներ եւ մեծահարուստ աջակիցներ ունի, որոնք եւս մեծացնում են հաջողության հասնելու հնարավորությունը», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասում է «Ատլաս» գիտական կենտրոնի նախագահ էլհան Շահինօղլուն: