Վարդենիսի ուղղությամբ սահմանագոտում 20-ամյա զինծառայող Հրաչ Փիլիպոսյանի մահվան դեպքով քրեական գործ է հարուցվել սպանության հոդվածով, քննվում է նաև հակառակորդի կողմից սպանության վարկածը, հաղորդում է Գլխավոր դատախազությունը։
Զինծառայողի մահվան մասին մոտ մեկ շաբաթ առաջ հաղորդեցին լրատվամիջոցները, ինչից հետո Պաշտպանության նախարարությունը հաստատեց միայն մահվան փաստը՝ առանց նշելու, թե ինչ հանգամանքներում է զոհվել Փիլիպոսյանը։ Նրա մահվան առիթով քրեական գործն էլ հարուցվել է 4 օր առաջ, սակայն ոչ իրավապահները, ոչ էլ Պաշտպանության նախարարությունը այդ մասին ևս չէին հաղորդել։
Արդյո՞ք ադրբեջանական զինուժն է սպանել Վերին Շորժայի սահմանին մարտական հերթափոխ իրականացրած զինվորին, այս հարցին ի պատասխան դատախազությունից հաղորդում են, որ նշանակվել է փորձաքննություն, իրականացվում են անհրաժեշտ գործողությունները դեպքի բոլոր հանգամանքները պարզելու համար։
«Համաձայն եմ, որ պետք է հնարավորինս օպերատիվ, բայց կոնկրետ այս դեպքում այդ օպերատիվն օպերատիվ է, թե՝ ոչ, պետք է գնահատվի կոնկրետ դեպքում հանգամանքների բազմակողմանի ուսումնասիրության արդյունքում: Այսինքն՝ մեկն էլ, երբ ինֆորմացիան կստանանք, ըստ այդմ կգնահատենք՝ այս դեպքում պետությունը օպերատիվ է գործել, թե ոչ այնքան օպերատիվ է գործել: Բայց այդ մոտեցումը, որ պետք է պատասխանատու մոտեցում ցուցաբերի ու հրապարակի միայն այն ինֆորմացիան, որ հաստատվում է գործում եղած նյութերով, մեր առաջին նկատառումը դա է, և երկրորդ նկատառումը, որ, այո, պետք է գործի բարդությունը հաշվի առնելով մաքսիմալ օպերատիվ գործի, որ տեղեկատվական դաշտում այդ ինֆորմացիոն վակուումը չառաջանա», - ասաց Մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակի ներկայացուցիչ Հրանտ Ջիլավյանը:
Նրա խոսքով, տեղեկատվություն ստանալու համար իրենք դեռ մեկ շաբաթ առաջ են դիմել Պաշտպանության նախարարություն ու մինչ օրս պատասխան չունեն։ Բանակի խնդիրներով զբաղվող իրավապաշտպանները պարբերաբար դժգոհում են Զինված ուժերի փակ գործելաոճից՝ ընդգծելով, որ դա հատկապես նկատելի է 44-օրյա պատերազմից հետո։
«Չեն հայտարարվում մանրամասներ, եթե նույնիսկ հայտարարվում են, ապա զուտ դեպքի տեղի ունենալու վերաբերյալ ինֆորմացիա», - ասաց իրավապաշտպան Արմինե Սադիկյանը:
Մինչդեռ Պաշտպանության նախարարության իրավաբանական վարչության պետ Սասուն Սիմոնյանը, որն այսօր մասնակցում էր Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի՝ բանակի բարեփոխումների մասին քննարկմանը, պնդում է՝ Զինված ուժերը փակ չեն՝ օրվա ընթացքում պատասխանում են բազմաթիվ նամակների։ Պաշտոնյան, միևնույն ժամանակ, համաձայն է իրավապաշտպանների հետ, որ մահվան դեպքերի մասին պետք է հաղորդեն ժամանակին։
«Այո, իմ դիրքորոշումն այն է, որ նմանատիպ բոլոր դեպքերում Պաշտպանության նախարարությունը պիտի հանդես գա, տեղյակ էլ չեմ, որ հանդես չի եկել, ճիշտն ասած, բայց ամեն դեպքում կարծում եմ, որ այդ թվում նաև հարուցված քրեական գործի շրջանակներում պետք է որ տեղեկատվություն տրամադրվի», - նշեց Սիմոնյանը:
Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի տվյալներով՝ 44-օրյա պատերազմի ավարտից ի վեր հայկական բանակում մահացել է 123 զինծառայող. նրանց մեծ մասը՝ 86-ը, զոհվել են ոչ մարտական պայմաններում։ 2018-ի հեղափոխությունից հետո բանակում թափանցիկության առումով էական փոփոխություն չի եղել, ասում է իրավապաշտպան Արմինե Սադիկյանը։
«Պետք է հետաքրքիր չլինի, թե ինչու, այդ «ինչու»-ները, պետք է նույնիսկ պատճառները իրենք փորձեն լուծել: Ես զուտ կարող եմ գնահատել, որ դա ճիշտ չէ, միգուցե կապված է հետպատերազմյան իրավիճակի հետ, դրանով է պայմանավորված, միգուցե չեն ուզում հանրությանը տեղեկացնել, թե ինչ իրավիճակ է, ինչքանով է շտկվել այն, ինչքանով են շտկվել այն խնդիրները, որ նախկինում տեղի են ունեցել», - ընդգծեց իրավապաշտպանը:
Բարեփոխումների մասին ազդարարած Զինված ուժերում փոփոխությունները դեռևս տեսանելի չեն, կարծում է բանակի հարցերով զբաղվող իրավապաշտպան Էդգար Խաչատրյանը։ Նա այժմ ուսումնասիրում է բանակային կյանքի խնդիրները՝ զրուցելով տասնյակ զորացրվածների հետ։ Ասում է՝ պատկերը տխուր է՝ ակնհայտ են կոռուպցիան, քրեական ենթամշակույթն ու այլ խնդիրներ։
«Տարիներով որ խոսում էինք՝ ֆորմա, չգիտեմ, ներքնազգեստ մինչև հիմա տանում են հարազատները, մինչև հիմա այդ նույն վարքերը, բարքերը տիրում են, մինչև հիմա՝ գումարով արձակուրդ գալ, այդ բոլոր սկզբունքորեն դեռ կա: Չեմ կարծում, որ սրանք են այն ինդիկատորները, որոնցից դատելով մենք պետք է խոսեինք բարեփոխումների մասին», - ընդգծեց խաչատրյանը:
Ռազմական գերատեսչության ներկայացուցչի կարծիքով, կա պատերազմական սինդրոմ, որն իր հետ որոշ խնդիրներ է բերել։ Օրինակ՝ կարգապահության հարցում. - «Կարծում եմ, որ որոշակի օբյեկտիվություն գործընթացների այդ դեպքերի հետ կապված նաև օբյեկտիվ պայմաններ կան, ինքնաբերաբար պատերազմական, ռազմական գործողությունները նմանատիպ մարդկանց մի քիչ ավելի են կոշտացնում հարաբերությունների առումով կամ բնականոն, առօրյան ծառայության կազմակերպման բնական հունը խաթարված վիճակով: Կարծում եմ, որ կա նման բան, էդ հետպատերազմյան սինդրոմ ասվածը, իհարկե, ես չեմ կարող գիտական առումով, այլ միգուցե միանշանակ կա, դա բնական է, նաև մարդկային ինչ-որ իրավիճակ է: Ուղղակի կարող եմ ասել, որ կարգապահության ապահովման խնդիրը առաջնայնություններից մեկն է Զինված ուժերի գործունեության, թե Գլխավոր շտաբի»:
Պաշտպանության նախարարության ներկայացուցչի խոսքով, արդեն ավարտել են Զինված ուժերի կարգապահական նոր կանոնագրքի մշակումը, որտեղ որոշակի խստացումներ ու հստակեցումներ են արել, որոնք հնարավորություն կտան բարելավել վիճակը Զինված ուժերում։
