Ապօրինի որդեգրումների հետ կապված պատմությունից հետո օրեցօր շատանում է այն մարդկանց դիմելիությունը, որոնք ուզում են խոսել խնդրի մասին, պատմել՝ իրենք ևս բախվել են այդ խնդրին: Այս մասին «Ազատության» հետ զրույցում պատմեց Հայաստանի աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարար զարուհի Բաթոյանը:
«Ազատություն». – Տիկին Բաթոյան, երեխաների վաճառքի պատմությունը, որ հանրությունը սարսափով ընդունեց, Դուք, կարծեմ, ասուլիսին ակնարկել եք, որ ինչ-որ ահազանգեր ունեցել եք, կասկածներ եղել են, այսինքն՝ մանկատները գնացե՞լ են ինչ-որ գործարքների:
Զարուհի Բաթոյան - Մենք ահազանգեր ստացել ենք Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներից, ովքեր ցանկություն են հայտնել որդեգրելու երեխաների, բայց ինչ-ինչ պատճառներով դա նրանց չի հաջողվել կամ ձգձգվել է, կամ իրենք չեն վստահել այն մարմիններին, ում դիմել են, և այս բոլոր խնդիրները հավաքագրելով դիմել ենք իրավապահներին՝ իրենց նաև խրախուսելով, որ բարձրաձայնեն այդ խնդիրների մասին, և պատահական չէ, որ այս աղմուկից հետո նաև օրեցօր շատանում է այն մարդկանց դիմելիությունը թե մեզ, թե այլ մարմիններին իրավապահ կամ այլ նախարարությունների, որոնք ուզում են խոսել խնդրի մասին, և որ իրենք ևս բախվել են այդ խնդրին: Շատ տարբեր կառույցներ են ներգրավված որդեգրման գործընթացում, ուստի այս խնդիրներում ևս իրենք կարող են ներգրավված լինել:
«Ազատություն». – Այսինքն՝ սխեմա գործած լինի՞:
Զարուհի Բաթոյան - Սխեմա, այո, որովհետև մեկ գերատեսչության պատասխանատվությամբ չի իրականացվում որդեգրման գործընթացը, այսինքն՝ եթե դա տեղական ինքնակառավարման մարմիններն են, ծննդատներն են, Առողջապահության նախարարությունը, Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը, մանկատունը, տարբեր կազմակերպություններ, սա նշանակում է, որ այդ բոլոր կառույցներում կարող են լինել խնդիրներ, և այս վերանայումը խնդիրների, հարուցված գործերը, ինչպես նաև միջգերատեսչական աշխատանքային խումբը, որ ստեղծվել է վարչապետի հրամանով, միտված են այս խնդիրները բացահայտելուն և դրան համակարգային լուծումներ տալուն: Այնպես որ, իհարկե չենք բացառում, որ բոլոր այս գերատեսչություններում ներգրավված են մարդիկ:
«Ազատություն». – Դուք սկզբունքորեն կո՞ղմ եք, որ օտարերկրացիները որդեգրեն, տանեն հայ երեխաներին:
Զարուհի Բաթոյան - Օրենքը թույլ է տալիս երեխաներին որդեգրել ինչպես Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին, այնպես էլ օտարերկրյա, և կարևոր է նշել, որ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին տրվում է առաջնահերթություն օրենքով սահմանված կարգով, դա օրենքի պահանջ է: Եվ եթե միայն այս կամ այն երեխային որևէ քաղաքացի ցանկություն չի հայտնում որդեգրելու, նոր միայն հնարավորությունը տրվում է օտարերկրյա քաղաքացուն: Ո՞րն է մյուս խնդիրը, որի մասին մենք շատ քիչ ենք խոսում և գուցե չենք խորանում պատճառների մեջ: Օտարերկրյա քաղաքացիները պատրաստ են որդեգրելու նաև հաշմանդամություն կամ առողջական խնդիրներ ունեցող երեխաների, բայց Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիները՝ ոչ. իրենք առաջնահերությունը տալիս են շատ սիրուն, առողջական խնդիր չունեցող, կապուտաչյա, այսպես ասած, գանգուր, ոսկեգույն մազերով երեխաներին: Սա ի՞նչ է նշանակում, երբ մենք առաջնահերթությունը տալիս ենք որևէ խմբի՝ անտեսելով մեկ այլ խմբի, բայց ուզում ենք, որ իրենք մնան Հայաստանում, սա նաև անարդար է այս երեխաների նկատմամբ, որովհետև բոլոր երեխաներն ընտանիքում ապրելու իրավունք ունեն, այդ թվում՝ առողջական խնդիր ունեցող երեխաները:
«Ազատություն». – Կա՞ գործիքակազմը հետևելու, որ օրինակ՝ ամերիկյան ընտանիքում չնեղացնեն երեխային տանելուց հետո:
Զարուհի Բաթոյան - Գործիքակազմը կա, պարզապես իրացման մեխանիզմները պետք է հասկանալ, թե որքանով են արդյունավետ, ինչ բացեր կան, որպեսզի դրանք լրացնենք:
«Ազատություն». – Երեխաների թեմայից չհեռանալով՝ Ձեզ քննադատում են գիշերօթիկները փակելու համար: Այնուամենայնիվ, լավ օրից չէ, որ ընտանիքները երեխաներին ուղարկում են այդ հաստատություններ: Պետությունը կարողանալո՞ւ է ապահովել, որ ձմռանը նրանք ջեռուցում ունենան տանը, 3 անգամ սնվեն և այլն, դրա համար փող է պետք:
Զարուհի Բաթոյան - Նախ մենք արդեն ապահովել ենք երեխաների նյութական, ֆինանսական, բնաիրային աջակցությունը, որը շատ մեծ չէ, իհարկե, բայց փոքր էլ չէ, այսինքն՝ այն աջակցությունը, որ երեխաները ստանում էին գիշերօթիկում գտնվելիս, իրենք այդ աջակցությունն ստացել են անկախ ամեն ինչից: Սա վերաբերում է նաև էլեկտրաէներգիայի փոխհատուցմանը, սննդին, որոշակի հագուստին, գրենական պիտույքներին, բայց մենք շարունակում ենք աջակցություն տրամադրել նաև կահույքի, տարբեր կենցաղային տեխնիկայի միջոցով, ինչպես նաև ներգրավել ենք մասնավոր սեկտորին, որպեսզի շինարարական աշխատանքներում մեզ աջակցեն, բնակարանների վերանորոգման, գուցե նաև բնակարանների տրամադրման, դրանք իհարկե ընթացքի մեջ են, բայց այստեղ շատ կարևոր է հասկանալ, որ մենք չենք խոսում բոլոր երեխաներին իրենց ընտանիք վերադարձնելու մասին: Ուզում եմ շեշտել, որ այն երեխաների դեպքում, ում վերադարձը հնարավոր չէ կամ ռիսկային է ընտանիքի պատճառով, ընտանիք չունենալու պատճառով, այս երեխաների խնամքը այսպես թե այնպես պետությունը հոգում է: Շարունակում ենք ունենալ դեռևս մանկատներ, մենք ունենք խնամատար ընտանիքի ինստիտուտը, ստեղծում ենք նաև ճգնաժամային կենտրոններ Երևանում, Սյունիքի մարզում, Գյումրիում, որտեղ երեխաները ժամանակավոր կկարողանան խնամվել, մինչև ընտանեկան խնդիրների լուծումը: Բնականաբար, այս բոլոր ռիսկերը հաշված են:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ կարող եք դիտել այստեղ.
