«Դեմ ենք պարտադիր կուտակային կենսաթոշակայինին» նախաձեռնության անդամները օրերս ստացել են հանրապետության նախագահին ուղղված իրենց նամակի պատասխանը, որին, սակայն նախագահն անձամբ չի պատասխանել, այլ ուղարկել է աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակազմին:
Կենսաթոշակային վիճահարույց բարեփոխումներին ընդդիմացող քաղաքացիները դեռ անցած տարի նախագահին նամակ էին հանձնել՝ օրենքին առնչվող իրենց մտահոգություններով: «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցում նամակի շուրջ առաջացած քննարկումների ընթացքում կարծիք էր հնչել, որ 4190 ստորագրություններով նամակն այդպես էլ չարժանացավ հենց նախագահի ուշադրությանը:
Նախաձեռնության անդամ Մարիաննա Քալեջյանը «Ազատության» հետ զրույցում ասաց, որ չի կարծում, թե այսպես նախագահն իր վերաբերմունքն է հայտնել օրենքին ընդդիմացողներին, հատկապես, որ նա իր դրական դիրքորոշումը հայտնել էր այս հարցի վերաբերյալ: Ինչ վերաբերում է նամակի բովանդակությանը, այն, ըստ ակտիվիստի, հերթական ոչինչ չասող պատասխանն էր:
«Տվել է ստանդարտ, շաբլոն պատասխան։ Փաստարկները, որոնք դրանից առաջ մեզ որպես հակափաստարկ ներկայացնում էին, թեթևակի տեղերով տեղափոխված վիճակում էին հայտնվել։ Այսպիսի պատասխան էր, որը բովանդակային առումով մեզ որևէ բան չի տալիս»,- ասաց Քալեջյանը։
Նամակում նշված կենսաթոշակային բարեփոխումներ իրականացնելու գործոններից մեկը երկրի ժողովրդագրական իրավիճակն է.- «Սերունդների համերաշխության սկզբունքով գործող բաշխողական՝ պետական, կենսաթոշակային համակարգը, որը գործում է ՀՀ-ում, խիստ զգայուն է ժողովրդագրական իրավիճակի զարգացման միտումների նկատմամբ»։
Խոսքը, մասնավորապես, ծնելիության նվազման մասին է։ Սակայն կխթանի արդյոք այս նոր օրենքը ծնելիության աճին, հատկապես, որ համաձայն այս օրենքի՝ կինը երկընտրանքի առջև է կանգնում՝ կամ աշխատել և կուտակել ծերության համար, կամ երեխա ունենալու համար հրաժարվել աշխատանքից, և ուստի չաշխատած տարիների համար փող չկուտակել ապահով ծերության համար:
«Քանի որ կինը այդ ընթացքում չի աշխատում և եկամուտ չունի, ապա այդ ժամանակահատվածի համար զրկվում է գումար կուտակելու հնարավորությունից, առավել ևս եթե ցանկություն հայտնի մինչև երեխայի երկու տարին լրանալը մնալ տանը և խնամել իր բալիկին»,- նկատում է Քալեջյանը։
Ժողովրդագրական խնդիրը որպես կարևոր հանգամանք առաջ բերելով՝ նամակում ասվում է, որ ձևավորվում է մի իրավիճակ, երբ բնակչության ընդհանուր թվի մեջ կենսաթոշակ ստացողների տեսակարար կշիռն աճում է, իսկ աշխատանքային տարիքի անձանց տեսակարար կշիռը նվազում, այլ կերպ ասած՝ արձանագրվում է բնակչության ծերացում: Օրենքին ընդդիմացողները, սակայն, պնդում են, որ այս նոր օրենքը չի լուծի բնակչության ծերացման խնդիրը, հակառակը՝ էլ ավելի կսրի այն:
«Երիտասարդ, աշխատունակ ժողովրդի մասը ստիպված կլինի լքել երկիրը, որովհետև եկամուտները զգալիորեն են կրճատվելու, և օրենքը, որ ուղղված է այդ հարցերը լուծելուն, բացարձակապես այլ դեր է խաղալու»,- ասում է ակտիվիստը։
«Ընդդեմ պարտադիրին» նախաձեռնության անդամներին ուղղված նամակն ավարտվում է երկրի Սահմանադրության մեջբերմամբ, որտեղ ասված է, որ պետության պարտավորությունն է անձին բավարար կենսամակարդակ ապահովելու ուղղությամբ պետության կողմից միջոցներ ձեռնարկելը: Մասնագիտությամբ իրավաբան, օրենքին ընդդիմացող Մարիաննա Քալեջյան ասում է, որ այդ պարտականությունը փաստորեն պետությունը այս օրենքով դնում է քաղաքացու վրա.- «Պետությունը փորձում է քաղաքացիների ուժերով, քաղաքացիների միջոցներով դրանք մի կերպ լուծել»։
Այդուհանդերձ, ակտիվիստը հույս է հայտնում, է որ այս անգամ էլ նամակի միջոցով իշխանությունների հայտնած դիրքորոշումը օրենքի վերաբրեյալ ճնշում չի լինի Սահմանադրական դատարանի վերջնական որոշման վրա: Օրենքի դեմ պայքարելու միջոցները շատ են, վստահեցնում են ակտիվիստները և արդեն այսօրվանից պատրաստվում հունվարի 18-ին տեղի ունենալիք հանրահավաքին:
Կենսաթոշակային վիճահարույց բարեփոխումներին ընդդիմացող քաղաքացիները դեռ անցած տարի նախագահին նամակ էին հանձնել՝ օրենքին առնչվող իրենց մտահոգություններով: «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցում նամակի շուրջ առաջացած քննարկումների ընթացքում կարծիք էր հնչել, որ 4190 ստորագրություններով նամակն այդպես էլ չարժանացավ հենց նախագահի ուշադրությանը:
Նախաձեռնության անդամ Մարիաննա Քալեջյանը «Ազատության» հետ զրույցում ասաց, որ չի կարծում, թե այսպես նախագահն իր վերաբերմունքն է հայտնել օրենքին ընդդիմացողներին, հատկապես, որ նա իր դրական դիրքորոշումը հայտնել էր այս հարցի վերաբերյալ: Ինչ վերաբերում է նամակի բովանդակությանը, այն, ըստ ակտիվիստի, հերթական ոչինչ չասող պատասխանն էր:
«Տվել է ստանդարտ, շաբլոն պատասխան։ Փաստարկները, որոնք դրանից առաջ մեզ որպես հակափաստարկ ներկայացնում էին, թեթևակի տեղերով տեղափոխված վիճակում էին հայտնվել։ Այսպիսի պատասխան էր, որը բովանդակային առումով մեզ որևէ բան չի տալիս»,- ասաց Քալեջյանը։
Նամակում նշված կենսաթոշակային բարեփոխումներ իրականացնելու գործոններից մեկը երկրի ժողովրդագրական իրավիճակն է.- «Սերունդների համերաշխության սկզբունքով գործող բաշխողական՝ պետական, կենսաթոշակային համակարգը, որը գործում է ՀՀ-ում, խիստ զգայուն է ժողովրդագրական իրավիճակի զարգացման միտումների նկատմամբ»։
Խոսքը, մասնավորապես, ծնելիության նվազման մասին է։ Սակայն կխթանի արդյոք այս նոր օրենքը ծնելիության աճին, հատկապես, որ համաձայն այս օրենքի՝ կինը երկընտրանքի առջև է կանգնում՝ կամ աշխատել և կուտակել ծերության համար, կամ երեխա ունենալու համար հրաժարվել աշխատանքից, և ուստի չաշխատած տարիների համար փող չկուտակել ապահով ծերության համար:
«Քանի որ կինը այդ ընթացքում չի աշխատում և եկամուտ չունի, ապա այդ ժամանակահատվածի համար զրկվում է գումար կուտակելու հնարավորությունից, առավել ևս եթե ցանկություն հայտնի մինչև երեխայի երկու տարին լրանալը մնալ տանը և խնամել իր բալիկին»,- նկատում է Քալեջյանը։
Ժողովրդագրական խնդիրը որպես կարևոր հանգամանք առաջ բերելով՝ նամակում ասվում է, որ ձևավորվում է մի իրավիճակ, երբ բնակչության ընդհանուր թվի մեջ կենսաթոշակ ստացողների տեսակարար կշիռն աճում է, իսկ աշխատանքային տարիքի անձանց տեսակարար կշիռը նվազում, այլ կերպ ասած՝ արձանագրվում է բնակչության ծերացում: Օրենքին ընդդիմացողները, սակայն, պնդում են, որ այս նոր օրենքը չի լուծի բնակչության ծերացման խնդիրը, հակառակը՝ էլ ավելի կսրի այն:
«Երիտասարդ, աշխատունակ ժողովրդի մասը ստիպված կլինի լքել երկիրը, որովհետև եկամուտները զգալիորեն են կրճատվելու, և օրենքը, որ ուղղված է այդ հարցերը լուծելուն, բացարձակապես այլ դեր է խաղալու»,- ասում է ակտիվիստը։
«Ընդդեմ պարտադիրին» նախաձեռնության անդամներին ուղղված նամակն ավարտվում է երկրի Սահմանադրության մեջբերմամբ, որտեղ ասված է, որ պետության պարտավորությունն է անձին բավարար կենսամակարդակ ապահովելու ուղղությամբ պետության կողմից միջոցներ ձեռնարկելը: Մասնագիտությամբ իրավաբան, օրենքին ընդդիմացող Մարիաննա Քալեջյան ասում է, որ այդ պարտականությունը փաստորեն պետությունը այս օրենքով դնում է քաղաքացու վրա.- «Պետությունը փորձում է քաղաքացիների ուժերով, քաղաքացիների միջոցներով դրանք մի կերպ լուծել»։
Այդուհանդերձ, ակտիվիստը հույս է հայտնում, է որ այս անգամ էլ նամակի միջոցով իշխանությունների հայտնած դիրքորոշումը օրենքի վերաբրեյալ ճնշում չի լինի Սահմանադրական դատարանի վերջնական որոշման վրա: Օրենքի դեմ պայքարելու միջոցները շատ են, վստահեցնում են ակտիվիստները և արդեն այսօրվանից պատրաստվում հունվարի 18-ին տեղի ունենալիք հանրահավաքին:
