Ահմեթ Դավութօղլուի երևանյան այցից մի քանի օր առաջ թուրքական մամուլը փորձում է կանխատեսել` արդյոք երկրի արտաքին քաղաքական գերատեսչության ղեկավարը կկարողանա՞ իրագործել այն նպատակները, որոնց համար էլ համաձայնել է մեկնել Հայաստան՝ մասնակցելու Սևծովյան տնտեսական համագործակցության հերթական համաժողովին:
Խոսքն, ըստ թուրքական մամուլի, ոչ միայն երկկողմ հարաբերությունների բարելավման այլև ղարաբաղյան կարգավորման պրոցեսում թուրքական ներգրավվածության մասին է: Hurriyet-ի թղթակիցն, օրինակ, պնդում է.- «Անկարան այս այցով փորձում է առաջին ձեռքից` հայ պաշտոնյաներից տեղեկություններ ստանալ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման պրոցեսում հնարավոր առաջընթացի մասին: Այս առաջընթացը կարող է ճանապարհ բացել նաև Թուրքիայի և Հայաստանի միջև հաշտեցման համար»։
Hurriyet-ի տեղեկություններով, սակայն, Դավութօղլուի երևանյան այցի օրակարգը դեռ հստակ չէ, պարզ չէ, թե ում հետ կարող է նա հանդիպել Հայաստանի մայրաքաղաքում: Թուրք պաշտոնյաներից մեկը թերթին փոխանցել է, որ Նալբանդյան-Դավութօղլու հանդիպման հավանականությունը մեծ է:
Մեկ այլ թուրքական պարբերականի՝ Zaman-ի անգլալեզու տարբերակը, Դավութօղլուի առաջիկա այցի մասին զրուցել է պաշտոնաթող դիվանագետների և հեղինակավոր վերլուծաբանների հետ:
«Երևանն ու Անկարան պետք է անեն հնարավոր ամեն ինչ երկկողմ խնդիրների լուծումը գտնելու համար»,- թերթին տված հարցազրույցում ասում է Թուրքիայի նախկին արտգործնախարար Յաշար Յաքըշը՝ հավելելով.- «Երկկողմ հարաբերություններում առկա խնդիրները քննարկելու ժամանակ կողմերն, այնուհանդերձ, պետք է հաշվի առնեն, թե որքան զգայուն է այդ ամենի հանդեպ երրորդ կողմը: Նախկինում հայ-թուրքական հաշտեցումը տապալվեց հենց Ադրբեջանի դիմադրության պատճառով: Այժմ կողմերը պետք է դասեր քաղեն անցյալից։ Եթե դա արվի, խաղաղության հասնելու շանսերը շատ ավելի իրական կլինեն»։
Նախկին դիվանագետ, այժմ Անկարայում գործող Միջազգային ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Օզդեմ Սանբերքը Zaman-ի հետ զրույցում նշել է.- «Դավութօղլուի այցը վկայում է, որ երկու կողմերն էլ որոշել են ակտիվացնել տարածաշրջանային խնդիրների լուծմանն ուղղված ջանքերը: Դժվար է ասել՝ արդյոք [հայ-թուրքական] արձանագրությունները մի օր կհասնեն իրենց նպատակին, սակայն այցի ժամկետների ընտրությունը շատ կարևոր է»։
«Խաղաղության հասնելու որևէ փորձ ուշացած լինել չի կարող»,- համոզված է Սանբերքը:
Ուշագրավ է, որ Թուրքիայի արտգործնախարարի այցից հաշված օրեր առաջ երկու երկրների քաղաքացիական հասարակությունները հանդես եկան հաշտեցման ուղղված նոր, բավական անսպասելի մի նախաձեռնությամբ: Երևանի մնջախաղի թատրոնի դերասան Հովհաննես Հաջինյանն ու թուրք դերասան Դենիզ Բարիշը երեկ Թբիլիսիում անդադար ձեռքսեղմման համաշխարհային ռեկորդ սահմանեցին: Նրանք Քուռ գետի ափին գտնվող Ռիկե զբոսայգում սկսեցին միմյանց ձեռք սեղմել դեկտեմբերի 6-ի երեկոյան և ավարտեցին այդ գործողությունն 43 ժամ անց` դեկտեմբերի 8-ին:
«Ակցիայի նպատակն էր Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունների տոնայնության փոփոխությունը»,- հայտարարել են ձեռքսեղմման մասնակիցները:
Խոսքն, ըստ թուրքական մամուլի, ոչ միայն երկկողմ հարաբերությունների բարելավման այլև ղարաբաղյան կարգավորման պրոցեսում թուրքական ներգրավվածության մասին է: Hurriyet-ի թղթակիցն, օրինակ, պնդում է.- «Անկարան այս այցով փորձում է առաջին ձեռքից` հայ պաշտոնյաներից տեղեկություններ ստանալ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման պրոցեսում հնարավոր առաջընթացի մասին: Այս առաջընթացը կարող է ճանապարհ բացել նաև Թուրքիայի և Հայաստանի միջև հաշտեցման համար»։
Hurriyet-ի տեղեկություններով, սակայն, Դավութօղլուի երևանյան այցի օրակարգը դեռ հստակ չէ, պարզ չէ, թե ում հետ կարող է նա հանդիպել Հայաստանի մայրաքաղաքում: Թուրք պաշտոնյաներից մեկը թերթին փոխանցել է, որ Նալբանդյան-Դավութօղլու հանդիպման հավանականությունը մեծ է:
Մեկ այլ թուրքական պարբերականի՝ Zaman-ի անգլալեզու տարբերակը, Դավութօղլուի առաջիկա այցի մասին զրուցել է պաշտոնաթող դիվանագետների և հեղինակավոր վերլուծաբանների հետ:
«Երևանն ու Անկարան պետք է անեն հնարավոր ամեն ինչ երկկողմ խնդիրների լուծումը գտնելու համար»,- թերթին տված հարցազրույցում ասում է Թուրքիայի նախկին արտգործնախարար Յաշար Յաքըշը՝ հավելելով.- «Երկկողմ հարաբերություններում առկա խնդիրները քննարկելու ժամանակ կողմերն, այնուհանդերձ, պետք է հաշվի առնեն, թե որքան զգայուն է այդ ամենի հանդեպ երրորդ կողմը: Նախկինում հայ-թուրքական հաշտեցումը տապալվեց հենց Ադրբեջանի դիմադրության պատճառով: Այժմ կողմերը պետք է դասեր քաղեն անցյալից։ Եթե դա արվի, խաղաղության հասնելու շանսերը շատ ավելի իրական կլինեն»։
Նախկին դիվանագետ, այժմ Անկարայում գործող Միջազգային ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Օզդեմ Սանբերքը Zaman-ի հետ զրույցում նշել է.- «Դավութօղլուի այցը վկայում է, որ երկու կողմերն էլ որոշել են ակտիվացնել տարածաշրջանային խնդիրների լուծմանն ուղղված ջանքերը: Դժվար է ասել՝ արդյոք [հայ-թուրքական] արձանագրությունները մի օր կհասնեն իրենց նպատակին, սակայն այցի ժամկետների ընտրությունը շատ կարևոր է»։
«Խաղաղության հասնելու որևէ փորձ ուշացած լինել չի կարող»,- համոզված է Սանբերքը:
Ուշագրավ է, որ Թուրքիայի արտգործնախարարի այցից հաշված օրեր առաջ երկու երկրների քաղաքացիական հասարակությունները հանդես եկան հաշտեցման ուղղված նոր, բավական անսպասելի մի նախաձեռնությամբ: Երևանի մնջախաղի թատրոնի դերասան Հովհաննես Հաջինյանն ու թուրք դերասան Դենիզ Բարիշը երեկ Թբիլիսիում անդադար ձեռքսեղմման համաշխարհային ռեկորդ սահմանեցին: Նրանք Քուռ գետի ափին գտնվող Ռիկե զբոսայգում սկսեցին միմյանց ձեռք սեղմել դեկտեմբերի 6-ի երեկոյան և ավարտեցին այդ գործողությունն 43 ժամ անց` դեկտեմբերի 8-ին:
«Ակցիայի նպատակն էր Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունների տոնայնության փոփոխությունը»,- հայտարարել են ձեռքսեղմման մասնակիցները:
