«Ոչ թե մենք կորցրեցինք Հայաստանը, այլ Հայաստանը կորցրեց իր եվրոպական հեռանկարը․ սա է ճիշտ մոտեցումը», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում ասաց Եվրախորհրդարանի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ, Եվրոպայի ժողովրդական կուսակցության փոխնախագահ Էլմար Բրոկը: «Եվ Հայաստանն այդ կորուստն ունեցավ Ռուսաստանի կողմից անհավանական մեծ ճնշման պատճառով, որ անվտանգության հարցով ճնշում էր», - հավելեց նա:
«Ահա թե ինչու պետք է ասեմ, որ ուղղակի անընդունելի է Ռուսաստանի կողմից նման ճնշումների բանեցումը, որ նրանք կիրառում են, որպեսզի կանխեն երկրների սուվերեն որոշումները` անդամակցելու իրենց նախընտրած միությանը», - հայտարարեց Բրոկը:
Երեքշաբթի օրը Եվրոպական խորհրդարանը քննարկում էր Եվրամիության հարևանության ծրագրի քաղաքականության առաջընթացի զեկույցը:
Հայաստանին վերաբերող գլուխը պետք է վերանայվի՝ հաշվի առնելով Մաքսային միությանը միանալու Հայաստանի որոշումը: Եթե ամռանը ներկայացված զեկույցում մինչ այդ ասվում էր, որ Հայաստանը Ասոցացման համաձայնագրի շրջանակներում բավականին մեծ առաջընթաց ունի՝ չնայած ժողովրդավարության որոշակի պակասին, ապա Եվրախորհրդարանի առաջարկով հիմա Հայաստանի մասով լուրջ փոփոխություններ պետք է արվեն: Եվրամիությունը կորցնում է իր ազդեցությունը Վրաստանում և Հայաստանում, միաժամանակ՝ Մոսկվան մեծացնում է իր ազդեցությունը այս երկրներում, ասում էին Եվրախորհրդարանի պատգամավորները` որպես Եվրամիության հարևանության ծրագրի ձախողում հաճախ հիշատակելով Հայաստանը:
Իսկ Եվրախորհրդարանի ամենաազդեցիկ պատգամավորներից Յացեկ Վոլսկին, ով Հարևանության ծրագրի ջատագովներից է և Հայաստանի մասով համազեկուցողը, «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում խորը ափսոսանք հայտնեց Հայաստանի հետ ծախսած ջանքերի և ժամանակի համար:
«Մենք ափսոսում ենք Ասոցացման համաձայնագրի բանակցությունների հաջողման համար Հայաստանի գործադրած ջանքերը, որոնց արդյունքում բանակցություններն ավարտվեցին` պատրաստելով Հայաստանի հետ համաձայնագրի նախաստորագրումը, ինչից հետո Հայաստանը որոշեց այլևս չասոցացվել Եվրամիության հետ և միանալ Ռուսաստանի նախաձեռնած Մաքսային միությանը` Բելառուսի, Ղազախստանի հետ: Դա սուվերեն որոշում է, և մենք հարգում ենք այն, սակայն ափսոսում ենք, որ իզուր այդքան ջանք և ժամանակ ծախսվեց երկու կողմից էլ», - ասաց Վոլսկին:
Եվրոպացի պատգամավորներից ոմանք պնդում էին, թե «Հայաստանում առաջընթաց չի եղել, հատկապես վերջին նորությունների ֆոնին` միանալ ոչ թե եվրոպական, այլ եվրասիական շուկային»:
Եվրախորհրդարանի մի քանի այլ պատգամավորներ էլ հորդորեցին երեք չթեքել Հայաստանից: Օրինակ, Եվրամիություն - Հայաստան բարեկամական խմբի ղեկավար Էլենի Տեոխարուսը նշեց, որ ինքը վստահ չէ, թե Հայաստանն ընտրել է այս ուղին՝ այն մեկուսացված է և երբեմն ստիպված է որոշումներ կայացնել: «Մենք չպետք է մեր ձեռքերը լվանանք, մենք պետք է օգնենք Հայաստանին՝ հետ գալ եվրոպական ճանապարհին: Եվրամիությունը նաև պետք է օգնի Լեռնային Ղարաբաղի խնդրում՝ հաշվի առնելով ազգերի ինքնորոշման իրավունքը», - նշեց հույն պատգամավորը:
Նույն հորդորը հնչեցրեց նաև Եվրախորհրդարանի բրիտանացի պատգամավոր Չարլզ Թաննոքը` ասելով, որ Եվրամիությունը պետք է շարունակի աջակցել Հայաստանին:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի հետ համագործակցության նոր հնարավոր ձևաչափերին, Եվրոպական խորհրդարանի բարձրաստիճան և ամենաազդեցիկ երկու ներկայացուցիչներն էլ «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում լավատես չգտնվեցին՝ նշելով, որ որևէ տեսակի փասստաթուղթ Վիլնյուսում չի ստորագրվի:
«Ես չգիտեմ..․ Մենք կպահենք մեր հարաբերությունները, բայց չենք ստորագրի Ասոցացման համաձայնագիր Մաքսային միության անդամ երկրի հետ», - ասաց Էլմար Բրոկը:
«Քանի որ Հայաստանը որոշել է Եվրամիության հետ ասոցացումից հրաժարվել, մենք կպահպանենք մեր լավ հարաբերությունները, բայց դրանք կլինեն այնպիսին, ինչպիսին շատ այլ երկրների հետ են` սովորական և ոչ արտոնյալ կարգավիճակով», - հայտարարեց Յացեկ Վոլսկին:
«Ահա թե ինչու պետք է ասեմ, որ ուղղակի անընդունելի է Ռուսաստանի կողմից նման ճնշումների բանեցումը, որ նրանք կիրառում են, որպեսզի կանխեն երկրների սուվերեն որոշումները` անդամակցելու իրենց նախընտրած միությանը», - հայտարարեց Բրոկը:
Երեքշաբթի օրը Եվրոպական խորհրդարանը քննարկում էր Եվրամիության հարևանության ծրագրի քաղաքականության առաջընթացի զեկույցը:
Հայաստանին վերաբերող գլուխը պետք է վերանայվի՝ հաշվի առնելով Մաքսային միությանը միանալու Հայաստանի որոշումը: Եթե ամռանը ներկայացված զեկույցում մինչ այդ ասվում էր, որ Հայաստանը Ասոցացման համաձայնագրի շրջանակներում բավականին մեծ առաջընթաց ունի՝ չնայած ժողովրդավարության որոշակի պակասին, ապա Եվրախորհրդարանի առաջարկով հիմա Հայաստանի մասով լուրջ փոփոխություններ պետք է արվեն: Եվրամիությունը կորցնում է իր ազդեցությունը Վրաստանում և Հայաստանում, միաժամանակ՝ Մոսկվան մեծացնում է իր ազդեցությունը այս երկրներում, ասում էին Եվրախորհրդարանի պատգամավորները` որպես Եվրամիության հարևանության ծրագրի ձախողում հաճախ հիշատակելով Հայաստանը:
Իսկ Եվրախորհրդարանի ամենաազդեցիկ պատգամավորներից Յացեկ Վոլսկին, ով Հարևանության ծրագրի ջատագովներից է և Հայաստանի մասով համազեկուցողը, «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում խորը ափսոսանք հայտնեց Հայաստանի հետ ծախսած ջանքերի և ժամանակի համար:
«Մենք ափսոսում ենք Ասոցացման համաձայնագրի բանակցությունների հաջողման համար Հայաստանի գործադրած ջանքերը, որոնց արդյունքում բանակցություններն ավարտվեցին` պատրաստելով Հայաստանի հետ համաձայնագրի նախաստորագրումը, ինչից հետո Հայաստանը որոշեց այլևս չասոցացվել Եվրամիության հետ և միանալ Ռուսաստանի նախաձեռնած Մաքսային միությանը` Բելառուսի, Ղազախստանի հետ: Դա սուվերեն որոշում է, և մենք հարգում ենք այն, սակայն ափսոսում ենք, որ իզուր այդքան ջանք և ժամանակ ծախսվեց երկու կողմից էլ», - ասաց Վոլսկին:
Եվրոպացի պատգամավորներից ոմանք պնդում էին, թե «Հայաստանում առաջընթաց չի եղել, հատկապես վերջին նորությունների ֆոնին` միանալ ոչ թե եվրոպական, այլ եվրասիական շուկային»:
Եվրախորհրդարանի մի քանի այլ պատգամավորներ էլ հորդորեցին երեք չթեքել Հայաստանից: Օրինակ, Եվրամիություն - Հայաստան բարեկամական խմբի ղեկավար Էլենի Տեոխարուսը նշեց, որ ինքը վստահ չէ, թե Հայաստանն ընտրել է այս ուղին՝ այն մեկուսացված է և երբեմն ստիպված է որոշումներ կայացնել: «Մենք չպետք է մեր ձեռքերը լվանանք, մենք պետք է օգնենք Հայաստանին՝ հետ գալ եվրոպական ճանապարհին: Եվրամիությունը նաև պետք է օգնի Լեռնային Ղարաբաղի խնդրում՝ հաշվի առնելով ազգերի ինքնորոշման իրավունքը», - նշեց հույն պատգամավորը:
Նույն հորդորը հնչեցրեց նաև Եվրախորհրդարանի բրիտանացի պատգամավոր Չարլզ Թաննոքը` ասելով, որ Եվրամիությունը պետք է շարունակի աջակցել Հայաստանին:
Ինչ վերաբերում է Հայաստանի հետ համագործակցության նոր հնարավոր ձևաչափերին, Եվրոպական խորհրդարանի բարձրաստիճան և ամենաազդեցիկ երկու ներկայացուցիչներն էլ «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում լավատես չգտնվեցին՝ նշելով, որ որևէ տեսակի փասստաթուղթ Վիլնյուսում չի ստորագրվի:
«Ես չգիտեմ..․ Մենք կպահենք մեր հարաբերությունները, բայց չենք ստորագրի Ասոցացման համաձայնագիր Մաքսային միության անդամ երկրի հետ», - ասաց Էլմար Բրոկը:
«Քանի որ Հայաստանը որոշել է Եվրամիության հետ ասոցացումից հրաժարվել, մենք կպահպանենք մեր լավ հարաբերությունները, բայց դրանք կլինեն այնպիսին, ինչպիսին շատ այլ երկրների հետ են` սովորական և ոչ արտոնյալ կարգավիճակով», - հայտարարեց Յացեկ Վոլսկին: