Իրանի, Ռուսաստանի և տարածաշրջանային այլ երկրների կառավարությունների միջև ավելի մեծ համակարգման և համագործակցության անհրաժեշտություն կա՝ Կովկասում խաղաղություն ու կայունություն պահպանելու համար, X-ի իր էջում գրել է Իրանի արտգործնախարարի պաշտոնակատար Ալի Բաղերի Քանը հունիսի 16-ին Թեհրանում հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման գծով Ռուսաստանի հատուկ բանագնաց Իգոր Խովաևի հետ հանդիպումից հետո։
Այս համատեքստում Քանն ընդգծել է «Կովկասում որոշ արտատարածաշրջանային դերակատարների ապակայունացնող ազդեցությունը» ու Խովաևին ներկայացրել տարածաշրջանի վերաբերյալ Իրանի դիրքորոշումներն ու նկատառումները։
در ملاقات با ایگور خوایف، نماینده ویژه وزیر خارجه روسیه، با اشاره به آثار ثباتزدای حضور برخی بازیگران فرامنطقهای در قفقاز، مواضع و ملاحظات ایران در مورد منطقه را تشریح کردم. هماهنگی و همافزایی بیشتر ایران، روسیه و سایر دولتهای منطقه برای حفظ صلح و ثبات در قفقاز ضروری است. pic.twitter.com/JT4IHd4J8P
— علی باقریکنی (@Bagheri_Kani) June 16, 2024
Քանը Խովաևի հետ հանդիպմանն, ըստ իրանական կողմի, ընդգծել էր Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խնդիրները լուծելու անհրաժեշտությունը՝ կոչ անելով Թեհրանին և Մոսկվային համագործակցել Կովկասյան տարածաշրջանում իրենց շահերին համապատասխան:
Իրանի արտգործնախարարի պաշտոնակատարը հավելել էր, որ պետք է առավելագույնի հասցնել տարածաշրջանային «3+3» ձևաչափի գործունեությունը։ Ռուսաստանի ներկայացուցիչն իր հերթին ընդգծել էր երկու երկրների իշխանությունների միջև սերտ և մշտական փոխգործակցության և համակարգման անհրաժեշտությունը՝ պայքարելու արտատարածաշրջանային խաղացողների միջամտության դեմ։
Այս տարվա ապրիլին Հայաստանում Իրանի դեսպանը հստակեցրել էր, որ Թեհրանը Հարավային Կովկասում վտանգավոր է համարում, մասնավորապես, «օվկիանոսից այն կողմ գտնվող երկրներին, որոնք որևէ անվտանգային, գեոպոլիտիկ խնդիրների չեն առնչվում»։
«Այսինքն՝ օվկիանոսի այն կողմից գալիս են այստեղ և փորձում են այս տարածաշրջանի ժողովուրդների համար որոշումներ կայացնել», - ասել էր Մեհդի Սոբհանին՝ նրանց շարքում շեշտելով նաև Եվրամիության դիտորդներին և Միացյալ Նահանգներին։
ԵՄ դիտորդները Հայաստան են ժամանել 2023-ի փետրվարից։ Այն ժամանակ առաքելության կազմում 100 հոգի էր։ Հիմա արդեն 138-ն են դիտորդները, մինչև սեպտեմբեր 209 հոգանոց կազմ կունենան։ Չնայած թե՛ Եվրամիությունը, թե՛ Հայաստանը շեշտում են, որ առաքելությունը քաղաքացիական է, անզեն և տեղակայվում է բացառապես ՀՀ տարածքում, Ռուսաստանը և Ադրբեջանը քանիցս պաշտոնական հայտարարություններում ցույց են տվել իրենց բացասական դիրքորոշումը տվյալ հարցում: Բաքուն, մասնավորապես, նշում է, թե ԵՄ առաքելությունը Հայաստանում ակտիվորեն օգտագործվում է որպես «հակաադրբեջանական քարոզչության գործիք»։
Իսկ «3+3»-ը ղարաբաղյան 44-օրյա պատերազմից հետո Թուրքիայի նախաձեռնած և Ռուսաստանի աջակցությունը ստացած տարածաշրջանային համագործակցության ձևաչափ է։ Այն ենթադրում է հարավկովկասյան երեք երկրների՝ Վրաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի, ինչպես նաև տարածաշրջանի երեք տերությունների՝ Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Իրանի մասնակցությունը։ Վրաստանը հայտարարել է, որ հարթակին չի միանում Ռուսաստանի հետ հակասությունների պատճառով։
ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ Մոսկվայի կարծիքով` Արևմուտքը ձգտում է խանգարել 3+3 ձևաչափի իրականացմանը ԿԱՐԴԱՑԵՔ ՆԱԵՎ «3+3»-ի հանդիպմանն ընդգծվել է տարածքային ամբողջականության, սահմանների անխախտելիության կարևորությունը