Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր
Հայաստանի հրեական համայնքի նախագահ Ռիմա Վարժապետյան-Ֆելլերը վերջերս մի ջախջախիչ հոդված գրեց՝ «Համաշխարհային հրեականությունը չի կարող գործիք դառնալ հակահայ քարոզիչների ձեռքին» վերնագրով: Նա քննադատեց բոլոր նրանց, ովքեր իրականացնում են նման քարոզչություն՝ գրելով «պատվիրված և միակողմանի հոդվածներ... շահադիտական նկատառումներով»:
Նման գրողները փորձում են շահարկել Իսրայելի քաղաքական շրջանակները և փառաբանել ադրբեջանա - իսրայելական հարաբերությունները, որոնք հիմնականում բաղկացած են զենք նավթի դիմաց գործարքներից՝ Հայաստանին մեկուսացնելու և թուլացնելու նպատակով:
Ֆելլերը որպես հակահայկական քարոզչության օրինակներ նշում է՝ Մաքսիմ Գաուինի և Ալեքսանդր Մուրինսոնի կողմից Haaretz-ում, Արիե Գուտի կողմից JNS.com-ում և Ալեքսանդր Մուրինսոնի կողմից The Hill-ում տպագրված վերջին հոդվածները:
Ըստ Ֆելլերի՝ «միայն այս հեղինակների կենսագրությունն ու գործունեությունն արդեն կասկած չեն թողնում նրանց վերլուծությունների միակողմանիության մասին: Հայաստանը որպես հակասեմական երկիր ներկայացնող Մաքսիմ Գաուինը հրապարակայնորեն սատարում է Թուրքիայի ծայրահեղ աջ «Ազգայնական շարժում» կուսակցությանը: Այս կուսակցությունը, Հայոց ցեղասպանության հարցում բացահայտ ժխտողական կեցվածքից զատ, հայտնի է նաև հակասեմականության և այլատյացության քարոզչությամբ: Սակայն Գաուինը աչք է փակում այս հանգամանքի վրա»:
Այնուհետև Ֆելլերը պնդում է. - «Վաղուց արդեն ադրբեջանական քարոզչամեքենայի ծառան դարձած Արիե Գուտը նաև Իսրայել - Ադրբեջան միջազգային կազմակերպության անդամ է: Ալեքսանդր Մուրինսոնը իր դոկտորական թեզում որպես իրականություն է ներկայացնում այն, որ Ադրբեջանը, Թուրքիան և Իսրայելը դաշնակիցներ են, ինչպես նաև զարգացնում է այն միտքը, որ այդ երկրներից որևէ մեկի թշնամին այդ եռյակի հակառակորդն է»:
Հայաստանում հրեական համայնքի ղեկավարը բացատրում է, որ հակասեմականություն գոյություն ունի աշխարհի բոլոր անկյուններում, այդ թվում՝ Հայաստանում: Սակայն նման դրսևորումները, ըստ Ֆելլերի, «երբեք չեն վայելել ոչ միայն իշխանությունների, այլ նաև քիչ թե շատ ազդեցիկ հասարակական կամ քաղաքական ուժերի աջակցությունը: Հայաստանում հրեական համայնքն իրեն զգում է պաշտպանված և վայելում է իշխանությունների հարգանքն իր իրավունքների, մշակույթի և սովորույթների նկատմամբ»:
Ֆելլերը խիստ քննադատական է արտահայտվել Ալիևի հասցեին. - «Գաղտնիք չէ, թե Ադրբեջանի բռնակալն ինչ մեթոդներ է կիրառում Արևմուտքում կարծիքի ձևավորման համար. ըստ էության, դրան անդրադարձել են շատ հեղինակավոր լրատվամիջոցներ, ինչպես օրինակ The New York Times-ը 2014 թ. սեպտեմբերին և Foreign Policy հանդեսը 2014 թ. հունիսին: Միջազգային ազդեցիկ հրեական կառույցները չպետք է թույլ տան իրենց ներքաշել նման շահարկումների մեջ»:
Ֆելլերը նշում է նաև Ադրբեջանում տեղ գտած մի քանի մոլեռանդ հակասեմական օրինակների մասին. - «1990-ական թվականներին, երբ Ադրբեջանի ժողճակատի ելուզակները կազմակերպում և իրականացնում էին այնտեղի հայ բնակչության կոտորածներն ու տեղահանությունները, նրանց ամենատարածված կարգախոսներից մեկն էր՝ «Ադրբեջանը կծաղկի առանց հայերի և հրեաների»: Որքան էլ Ադրբեջանի իշխանությունները փորձեն իրենց ներկայացնել որպես Իսրայելի բարեկամ, նրանք չեն կարող լինել հրեաների բարեկամը: Եթե որևիցե մեկի մոտ այս փաստարկը կասկած է հարուցում, խնդրում եմ կարդալ ալիևյան վարչակարգի կողմից մարդու իրավունքների խախտման վերաբերյալ բազմաթիվ ճչացող դեպքերի մասին հրապարակումները, կամ առնվազն Եվրոպայում հակասեմական ցույցեր ֆինանսավորելու վերաբերյալ հոդվածները: Կասկածից վեր է, որ Ադրբեջանը օգտագործում է Իրանի և Իսրայելի հետ իր հարաբերությունները՝ Իսրայելում իրեն ներկայացնելով որպես հակաիրանյան քաղաքականության ամենավստահելի գործընկեր: Ակնհայտ է, որ Ադրբեջանի ղեկավարները շատ վտանգավոր խաղ են խաղում, եթե կարծում են, որ կարող են Իսրայելին և համաշխարհային հրեականությանը օգտագործել իրենց անհատական շահերն առաջ տանելու համար»:
Այնուհետև հրեական համայնքի արդարամիտ ղեկավարը դատապարտում է ադրբեջանամետ հայացքներով հայտնի կոնգրեսական Սթիվ Սթոքմանին՝ իր ելույթում Արիե Գուտի քարոզչական հոդվածն ընդգրկելու համար: «Սա բացահայտ անարգանք է ոչ միայն պարոն Սթոքմանի ընտրողների, այլ նաև ամերիկյան ժողովրդավարության նկատմամբ: Չպետք է թույլ տալ Ամերիկայի օրենսդիր իշխանության ամբիոնից պատվիրված և կեղծ թեզերի բարձրաձայնումը: Չի կարելի խոսքի ազատության շղարշի տակ ներկայացնել ատելության քարոզչություն և բռնակալ առաջնորդի շահերը սպասարկող օրակարգ, հատկապես երբ այն շահագործում է հրեաներին, մասնավորապես՝ Հայաստանի հրեական համայնքը»:
Ֆելլերն իր հոդվածը եզրափակում է արդարացիորեն զգուշացնելով «Միացյալ Նահանգների հրեական համայնքին՝ զգոն լինել և դատապարտել հրեական գործոնը նման ստոր ձևով օգտագործել փորձող որոշակի քաղաքական շրջանակների ցանկացած ձեռնարկ»:
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի