Եվրասիական տնտեսական միությանն ընդդիմախոսները շարունակում են պնդել, որ ամենայն հավանականությամբ, խոստացված տնտեսական համագործակցությունը չի ստացվի, և կառույցը կմնա թղթի վրա՝ հաշվի առնելով, թե ինչ հարաբերություններ ունեն այսօր ԵՏՄ-ի ներսում Բելառուսն ու Ղազախստանը Ռուսաստանի հետ:
Հիշեցնենք, որ Россельхознадзор-ը՝ Ռուսաստանի գյուղատնտեսական վերահսկողական ծառայությունը, խստացրել է Բելառուսից և Ղազախստանից Ռուսաստան ներկրվող արտադրանքի մուտքը:
«Մենք շան լակոտ չենք և թույլ չենք տա, որ մեր վզից քարշ տան», - ի պատասխան Կրեմլի այս քայլի՝ հայտարարել է Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն:
Լրատվամիջոցները փաստում են, որ սրված են նաև հարաբերությունները Ղազախստանի և Ռուսաստանի միջև: Մասնավորապես, այն բանից հետո, երբ ռուբլին ղազախական տենգեի նկատմամաբ կտրուկ արժեզրկվեց, Ղազախստանը դադարեցրեց Ռուսաստանի սահմանային շրջանների էլեկտրաէներգիայի մատակարարումը:
Վերլուծելով նոր դաշինքի ներսում սրվող հարաբերությունները՝ երեկ ռուսական «Дождь» հեռուստաընկերությունը նկատել է, թե փաստորեն տնտեսական այս կառույցում մնում է միայն Հայաստանը, որի հետ Ռուսաստանը ոչ մի ընդհանուր սահման չունի:
Հայաստանի ԵՏՄ-ին անդամակցությանն ընդդիմացող քաղաքական գործիչներին ևս մտահոգում են այս դիտարկումները: «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր Թևան Պողոսյանը տարակուսում է, թե ո՞ւր է գնում Հայաստանը վատ տնտեսական վիճակում հայտնված Ռուսաստանի հետ:
«Ռուսաստանի տնտեսությունը վատ վիճակում է, Ղազախստանը նույնպես արդեն սկսել է կորուստներ տեսնել, նավթային գները իջեցրել, Բելառուս-Ռուսաստան առճակատում է տեղի ունենում շուկայի խնդիրներում: Եվ ի վերջո, իսկապես, այն կանխատեսումները, որ այս միությունը հաջողության երևի չի հասնելու, միգուցե թղթի վրա կլինի, բայց ինչպես բոլոր ինտեգրացիոն գործընթացները հետ-սովետական տարածքում, այն որ սա ևս հաջողության չի հասնի, ես նույնպես դրան հավատում եմ», - ասաց Պողոսյանը:
Արևելյան գործընկերության ազգային պլատֆորմի նորընտիր համակարգող Միքայել Հովհաննիսյանը «Ազատության» հետ զրույցում ևս պնդեց, որ Բելառուս-Ղազախսատն-Ռուսասատն հարաբերություններում առկա սրացումները լավ չեն անդրադառնա Հայաստանի վրա:
Հովհաննիսյանը ուշադրություն հրավիրեց նաև ուկրաինական ճգնաժամի վրա՝ դիտարկելով այն որպես Եվրասիական միության կարևորագույն փորձություններից մեկը:
«Խնդիրները, որոնք առավել տեսանելի են դարձել հիմա, նաև կապված են ուկրաինական ճգնաժամի և պատժամիջոցների արդյունքում՝ Ռուսաստանի տնտեսական վիճակի վատթարացման: Այսինքն, առաջին իսկ փորձարկումը կրիզիսային իրավիճակում էս ֆորմատի ցույց է տալիս այն բոլոր խնդիրները, որոնք որ այն իր մեջ պարունակում է: Այս տեսանկյունից Հայաստանը շատ լավ հնարավորություն ունի տեսնելու, թե որոնք են այս ֆորմատի հիմնական խնդիրները», - ասաց Հովհաննիսյանը:
Պատգամավոր Թևան Պողոսյանն ասում է, որ այս ամենը հաշվի առնելով, Հայաստանի իշխանությունները պետք է դեռ մեկ տարի առաջ Վիլյունում գոնե քաղաքական մասով փորձեին որևիցե համաձայնության գալ ԵՄ-ի հետ՝ հավելելով, որ Թեպետ իշխանությունները մեկ տարի շարունակ խոսում էին այդ մասին, գործուն քայլեր այդպես էլ չձեռնարկեցին:
Միքայել Հովհաննիսյանի կարծիքով՝ իշխանությունների նման պահվածքը միայն մի բան է նշանակում․ եվրասոցիացման հեռանկարից կտրուկ ԵՏՄ անցումը բխում է ոչ թե Հայաստանի, այլ իշխանությունների շահերից:
«Այն, որ Հայաստանը, դեռևս չմիացած, ուներ խնդիրներ՝ կապված, առաջին հերթին, սահման չունենալու և ԼՂ հետ մաքսակետի հետ, նույնպես բավականին կարևոր ահազանգեր էին մեր իշխանությունների համար: Այսինքն, այս ֆորմատին անդամակցելը Հայաստանի իշխանությունների և Սերժ Սարգսյանի անձամբ որոշումն էր, որը բխում էր ոչ թե Հայաստանի, այլ Սերժ Սարգսյանի շահերից՝ ամրապնդել սեփական իշխանությունը՝ ստանալով արտաքին այն ուժի աջակցությունը, որից առավել կախվածություն ունի այսօրվա Հայաստանի իշխանությունը», - նշեց Արևելյան գործընկերության ազգային պլատֆորմի համակարգողը:
Տարեվերջին ԵՄ-ը Հայաստանին անհատույց 130-170 միլիոն եվրո տրամադրեց, երկկողմ հարաբերությունների հեռանկարը, սակայն, դեռ մշուշոտ է:
Այդուհանդերձ, Թևան Պողոսյանի կարծիքով՝ ժամանակն է, որ գոնե իշխանություններն ունենան ընդհանուր հստակ տեսլական, թե ինչպես բարելավել հարաբերությունները ԵՄ-ի հետ:
Իր հերթին Արևելյան գործընկերության ազգային պլատֆորմի համակարգողը վստահեցնում է, որ յուրաքանչյուր, նույնիսկ ճգնաժամային իրավիճակ նոր հնարավորությունների սկիզբ է:
«Չկա այն ընդհանուր գաղափարի մոտեցումը, որ մենք ունենք երկարատև ծրագիր, ունենք պատկերացում և տեսլական, թե ինչպես ենք անելու, հիմա փաստորեն, նորից աշխատելու ենք ծրագրից ծրագիր, այլ ոչ թե համակարգային բարեփոխումների փաթեթով», - նշեց Պողոսյանը:
«Այդ նոր ֆորմատի ինչ լինելու մեջ շատ կարևոր կարող է լինելու հասարակության դերը և հասարակությունը պետք է փորձի ձևակերպել էն տեսլականը Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների, որը կարևորում է, և մատուցել դա երկու կողմերին», - եզրափակեց Միքայել Հովհաննիսյանը:
Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև օր-օրի սրվող հարաբերությունները հաշվի առնելով՝ Թևան Պողոսյանը շեշտում է, որ Եվրասիականի հետ սերտ հարաբերություններ կառուցող իշխանությունները պետք է հավելյալ ջանքեր գործադրեն՝ Եվրամիության հետ կապերը պահպանելու համար և նախաձեռնությունն իրենց ձեռքն առնեն:
«Ամեն օր, ըստ իս, դեկտեմբերի 1-ից 30-ը Հայաստանի բոլոր պետական ներկայացուցիչները պետք է լինեն Բրյուսելում և փորձեն բանակցել և գտնել, ներկայացնել տարբեր ծրագրեր: Չսպասենք նրան, թե հունվարի 1-ից ԵՏՄ-ն, եթե աշխատեց, որտեղ են մեր սահմանափակումները: Մենք պետք է պահանջատեր լինենք նաև, իրենց հետ գնալու և խնդիրներ բարձրացնելու, որ մենք սպասում ենք այս արձագանքներին», - ասաց ԱԺ պատգամավորը: