Հայաստանի քաղաքացիություն ստացած օտարերկրացիները, այդ թվում՝ սիրիահայերը հավասար ընտրական իրավունք ունեն, ինչպես Հայաստանի բոլոր քաղաքացիները: Սակայն քաղաքացիություն ստացած սիրիահայերից շատերը Հայաստանում հաշվառված չեն ու բնակության հասցե չունեն: Ու թեեւ նրանց մի մասը պատրաստվում է մասնակցել առաջիկա նախագահական ընտրություններին, սակայն, տեղյակ չէ, թե ինչպես կարող է իր անունը տեղ գտնել ընտրացուցակներում:
Սիրիահայ Թամարա Երանոսյանն վերջերս է Հայաստանի քաղաքացի դարձել: Թամարան ամուսնու ու երեխաների հետ վարձով է բնակվում ու այդ բնակարանում հաշվառված չէ: Նա որոշել է մասնակցել ընտրություններին, բայց իրականում չգիտի, թե որ ընտրատեղամասում կարող է քվեարկել: «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հարցազրույցում Թամարան ասում է, թե պետական մարմիններն իրենց ընտրելու ընթացակարգի մասին չեն տեղեկացրել, ինքն էլ որոշել է այդ մասին հարցնել տան տիրոջը:
Որպեսզի քաղաքացու անունը ներառվի ընտրացուցակներում, նա կամ պետք է հաշվառված լինի որեւէ հասցեում կամ էլ ոստիկանությանը տեղեկացնի այն բնակարանի հասցեն, որտեղ բնակվում է այդ պահին:
Հայաստանի քաղաքացիություն ստացած սիրիահայերի գերակշիռ մասը Հայաստանի բնակչության ռեգիստրում հաշվառված չէ մի պարզ պատճառով` նրանցից շատերը հայրենիքում սեփական բնակարան չունեն եւ շարունակում են հաշվառված մնալ Սիրիայում գտնվող իրենց բնակարաններում: Հայաստանի ընտրական օրենսգրքի համաձայն՝ հաշվառում ունեցող քաղաքացիները ներառվում են, այսպես կոչված, հիմնական ընտրացուցակներում ու քվեարկում են հաշվառման վայրում գտնվող ընտրատեղամասում: Նրանք, ովքեր չունեն հաշվառում, քվեարկելու համար մի շարք քայլեր պետք է կատարեն:
Հայաստանի ոստիկանության անձնագրային եւ վիզաների վարչության պետ Հովհաննես Քոչարյանն «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում նշում է, որ երկքաղաքացիները ընտրացուցակում ընդգրկվելու համար անձնագրային ստորաբաժանումներ պարտավոր են դիմում գրել: Դիմումում նրանք պետք է մատնանշեն իրենց բնակության հասցեն, ինչից հետո եռօրյա ժամկետում կընդգրկվեն լրացուցիչ ընտրացուցակներում: Դիմումները պետք է ներկայացվեն քվեարկությունից ոչ ուշ, քան յոթ օր առաջ:
«Իրենք պետք է հասկանան, որ իրենց քվեարկության համար ինչ-որ առանձնահատուկ կարգ գոյություն չունի: Եվ ընդհանրապես Ընտրական օրենսգիրքը «երկքաղաքացի», «ոչ երկքաղաքացի» հասկացությունները չի տարբերակում: Տարբերակումը հետեւյալ կատեգորիաների համար է` հաշվառում ունեցող քաղաքացիներ եւ հաշվառում չունեցող քաղաքացիներ», - ասաց Քոչարյանը:
Հովհաննիսյանն ասում է, որ իր ղեկավարած կառույցն է պարտավոր տեղեկացնել սիրիահայերին մանրամասները. իրազեկելու տարբերակները մի քանիսն են:
«Այդ պարտականությունը մենք կատարում ենք իրավական քարոզչության ձեւով, իրավական իրազեկման աշխատանքների ձեւով: Եթե մեր սիրիահայ քաղաքացիները ուշադրությամբ հետեւեն police.am եւ passportvisa.am կայքերում հրապարակվող տեղեկատվություններին, ապա կտեսնեն, որ իրենց հուզող հարցերի պատասխանները մենք այնտեղ տրամադրում ենք», - ասաց Անձնագրային վարչության պետը:
Հալեպահայ Թամարան, մինչդեռ, այս ամենի մասին չգիտի: Նա հիշում է Սիրիայում անցկացվող ընտրությունները, ասում է` այնտեղ ազատ ընտրություններ են անցկացվում, ընտրողը ում ուզում է, նրան էլ ընտրում է, ընտրակաշառք էլ չկա:
Ինչպես Թամարան, այնպես էլ այլ սիրիահայերը, ոչ բոլոր նախագահի թեկնածուներին են ճանաչում: Թոմաս Բաղդոյանն ասում է, որ քաղաքականությամբ չի հետաքրքրվում, թեկնածուներից մի քանիսին գիտի ու դեռեւս չի որոշել, թե ում կտա իր քվեն:
«Ինձ հետաքրքրում է, որ ղեկավարը, եթե տանը տաքուկ նստած երեխա ունենա, ամեն ինչ անի, որ հեռու գյուղում գտնվող ցանկացած երեխա էլ տաք ապրի», - ասաց Բաղդոյանը:
Ոստիկանության անձնագրային եւ վիզաների վարչության տվյալներով, 2012 թվականի ընթացքում Հայաստանի քաղաքացու անձնագիր է ստացել մոտ 3.000 սիրիահայ: Հայաստանում այժմ բնակվում է ավելի քան 6.000 սիրիահայ:
Սիրիահայ Թամարա Երանոսյանն վերջերս է Հայաստանի քաղաքացի դարձել: Թամարան ամուսնու ու երեխաների հետ վարձով է բնակվում ու այդ բնակարանում հաշվառված չէ: Նա որոշել է մասնակցել ընտրություններին, բայց իրականում չգիտի, թե որ ընտրատեղամասում կարող է քվեարկել: «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հարցազրույցում Թամարան ասում է, թե պետական մարմիններն իրենց ընտրելու ընթացակարգի մասին չեն տեղեկացրել, ինքն էլ որոշել է այդ մասին հարցնել տան տիրոջը:
Որպեսզի քաղաքացու անունը ներառվի ընտրացուցակներում, նա կամ պետք է հաշվառված լինի որեւէ հասցեում կամ էլ ոստիկանությանը տեղեկացնի այն բնակարանի հասցեն, որտեղ բնակվում է այդ պահին:
Հայաստանի քաղաքացիություն ստացած սիրիահայերի գերակշիռ մասը Հայաստանի բնակչության ռեգիստրում հաշվառված չէ մի պարզ պատճառով` նրանցից շատերը հայրենիքում սեփական բնակարան չունեն եւ շարունակում են հաշվառված մնալ Սիրիայում գտնվող իրենց բնակարաններում: Հայաստանի ընտրական օրենսգրքի համաձայն՝ հաշվառում ունեցող քաղաքացիները ներառվում են, այսպես կոչված, հիմնական ընտրացուցակներում ու քվեարկում են հաշվառման վայրում գտնվող ընտրատեղամասում: Նրանք, ովքեր չունեն հաշվառում, քվեարկելու համար մի շարք քայլեր պետք է կատարեն:
Հայաստանի ոստիկանության անձնագրային եւ վիզաների վարչության պետ Հովհաննես Քոչարյանն «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում նշում է, որ երկքաղաքացիները ընտրացուցակում ընդգրկվելու համար անձնագրային ստորաբաժանումներ պարտավոր են դիմում գրել: Դիմումում նրանք պետք է մատնանշեն իրենց բնակության հասցեն, ինչից հետո եռօրյա ժամկետում կընդգրկվեն լրացուցիչ ընտրացուցակներում: Դիմումները պետք է ներկայացվեն քվեարկությունից ոչ ուշ, քան յոթ օր առաջ:
«Իրենք պետք է հասկանան, որ իրենց քվեարկության համար ինչ-որ առանձնահատուկ կարգ գոյություն չունի: Եվ ընդհանրապես Ընտրական օրենսգիրքը «երկքաղաքացի», «ոչ երկքաղաքացի» հասկացությունները չի տարբերակում: Տարբերակումը հետեւյալ կատեգորիաների համար է` հաշվառում ունեցող քաղաքացիներ եւ հաշվառում չունեցող քաղաքացիներ», - ասաց Քոչարյանը:
Հովհաննիսյանն ասում է, որ իր ղեկավարած կառույցն է պարտավոր տեղեկացնել սիրիահայերին մանրամասները. իրազեկելու տարբերակները մի քանիսն են:
«Այդ պարտականությունը մենք կատարում ենք իրավական քարոզչության ձեւով, իրավական իրազեկման աշխատանքների ձեւով: Եթե մեր սիրիահայ քաղաքացիները ուշադրությամբ հետեւեն police.am եւ passportvisa.am կայքերում հրապարակվող տեղեկատվություններին, ապա կտեսնեն, որ իրենց հուզող հարցերի պատասխանները մենք այնտեղ տրամադրում ենք», - ասաց Անձնագրային վարչության պետը:
Հալեպահայ Թամարան, մինչդեռ, այս ամենի մասին չգիտի: Նա հիշում է Սիրիայում անցկացվող ընտրությունները, ասում է` այնտեղ ազատ ընտրություններ են անցկացվում, ընտրողը ում ուզում է, նրան էլ ընտրում է, ընտրակաշառք էլ չկա:
Ինչպես Թամարան, այնպես էլ այլ սիրիահայերը, ոչ բոլոր նախագահի թեկնածուներին են ճանաչում: Թոմաս Բաղդոյանն ասում է, որ քաղաքականությամբ չի հետաքրքրվում, թեկնածուներից մի քանիսին գիտի ու դեռեւս չի որոշել, թե ում կտա իր քվեն:
«Ինձ հետաքրքրում է, որ ղեկավարը, եթե տանը տաքուկ նստած երեխա ունենա, ամեն ինչ անի, որ հեռու գյուղում գտնվող ցանկացած երեխա էլ տաք ապրի», - ասաց Բաղդոյանը:
Ոստիկանության անձնագրային եւ վիզաների վարչության տվյալներով, 2012 թվականի ընթացքում Հայաստանի քաղաքացու անձնագիր է ստացել մոտ 3.000 սիրիահայ: Հայաստանում այժմ բնակվում է ավելի քան 6.000 սիրիահայ: