Մարտիմեկյան իրադարձությունների կապակցությամբ քրեական հետապնդումների ենթարկված ընդդիմադիր ակտիվիստների գործերով բողոքների վերաբերյալ Եվրադատարանից ստացվել են առաջին արձագանքները:
Ազգային ժողովի նախկին պատգամավորներ Մյասնիկ Մալխասյանի եւ Հակոբ Հակոբյանի գործերի` նախնական կալանքին վերաբերող մասի վերաբերյալ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը բողոքարկող կողմից լրացուցիչ փաստաթղթեր է խնդրել, որոնք ստանալուց հետո հարցադրումներ կներկայացնի Հայաստանի կառավարությանը` փաստաբանի վկայակոչած խախտումների վերաբերյալ:
Մյասնիկ Մալխասյանը եւ Հակոբ Հակոբյանը ձերբակալվել են 2008 թվականի մարտի սկզբին` պետական իշխանությունը յուրացնելու եւ զանգվածային անկարգություններ կազմակերպելու կասկածանքով, եւ մինչ «7-ի գործով» դատաքննության սկիզբը շուրջ 9 ամիս անազատության մեջ էին:
Փաստաբան Մելանյա Առուստամյանը Մալխասյանի եւ Հակոբյանի կալանքի ժամկետը չորս անգամ երկու ամսով երկարաձգելու` առաջին ատյանի դատարանի որոշումները բողոքարկել էր դատական վերադաս ատյաններում, եւ մերժում ստանալով` գանգատ էր ներկայացրել Եվրադատարան:
Փաստաբանի պնդմամբ, խախտվել է նախկին պատգամավորների` ազատության իրավունքը, որովհետեւ նախաքննական մարմինն ու դատարանը, ըստ նրա, չեն հիմնավորել կալանքի ժամկետը երկարացնելու միջնորդություններն ու վճիռները: «Նախաքննական մարմինը միայն թվարկում էր, իսկ դատարաններն էլ առանց խորանալու` միանման «տրաֆարետային» որոշումներ էին կայացնում», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում նշեց Մելանյա Առուստամյանը:
«Եվրոպական կոնվենցիայի պահանջն է` անձին կալանքի տակ պահելու համար պետք է լինի հիմնավոր կասկած` անձի փախուստի ռիսկ, թաքնվելու վտանգ եւ քննությանը խոչընդոտելու ռիսկ», - ընդգծեց փաստաբանը:
Նախկին պատգամավորների պաշտպանը բողոքարկել է նաեւ այն հանգամանքը, որ նախաքննության ընթացքում կալանավորված պատգամավորները հստակ չեն տեղեկացվել իրենց առաջադրված մեղադրանքի բովանդակության մասին: Ըստ փաստաբանի` խախտվել է նաեւ խոշտանգումներից զերծ մնալու իրավունքը. -
«Իմ պաշտպանյալները երկուսն էլ հիվանդ են եղել, եւ հիվանդանոց չպառկեցնելը` առաջին մի քանի ամիսներին նրանց նկատմամբ խոշտանգման, անմարդկային վերաբերմունքի դրսեւորում է եղել»:
Նախնական կալանքի օրինականությունից բացի, Եվրադատարան ուղարկված գանգատներում առանձին մասով վիճարկվում է նաեւ ինչպես նախկին «7-ի գործով» անցնողների, այնպես էլ քրեական հետապնդումների ենթարկված մյուս ընդդիմադիրների արդար դատաքննության իրավունքի խախտման հանգամանքը:
Հայ ազգային կոնգրեսի իրավական աջակցության կենտրոնից «Ազատություն» ռադիոկայանին փոխանցեցին, որ հետընտրական իրադարձությունների հետեւանքով գրեթե բոլոր ձերբակալվածների գործերով գանգատներն արդեն ուղարկվել են Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարան, ընդամենը երեք գանգատ է մնացել:
Կենտրոնի պատասխանատու Արմեն Խաչատրյանը տեղեկացրեց, որ ներկայումս Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը հետաքրքրվում է նաեւ նախկին արտգործնախարար Ալեքսանդր Ազումանյանի դեմ հարուցված առաջին քրեական գործով:
Մարտիմեկյան իրադարձություններից շուրջ մեկ տարի առաջ` 2007 թվականի մայիսին Ալեքսանդր Արզումանյանը կալանավորվեց փողերի լվացման կասկածանքով, նրան չորս ամիս պահեցին կալանքի տակ, ապա սեպտեմբերի սկզբին Արզումանյանն ազատ արձակվեց` չհեռանալու մասին ստորագրությամբ: Պաշտպանական կողմը բողոքարկել է Արզումանյանին ամիսներ շարունակ «ապօրինի կալանքի տակ պահելու` դատարանի որոշումները»:
Մյասնիկ Մալխասյանը եւ Հակոբ Հակոբյանը ձերբակալվել են 2008 թվականի մարտի սկզբին` պետական իշխանությունը յուրացնելու եւ զանգվածային անկարգություններ կազմակերպելու կասկածանքով, եւ մինչ «7-ի գործով» դատաքննության սկիզբը շուրջ 9 ամիս անազատության մեջ էին:
Փաստաբան Մելանյա Առուստամյանը Մալխասյանի եւ Հակոբյանի կալանքի ժամկետը չորս անգամ երկու ամսով երկարաձգելու` առաջին ատյանի դատարանի որոշումները բողոքարկել էր դատական վերադաս ատյաններում, եւ մերժում ստանալով` գանգատ էր ներկայացրել Եվրադատարան:
Փաստաբանի պնդմամբ, խախտվել է նախկին պատգամավորների` ազատության իրավունքը, որովհետեւ նախաքննական մարմինն ու դատարանը, ըստ նրա, չեն հիմնավորել կալանքի ժամկետը երկարացնելու միջնորդություններն ու վճիռները: «Նախաքննական մարմինը միայն թվարկում էր, իսկ դատարաններն էլ առանց խորանալու` միանման «տրաֆարետային» որոշումներ էին կայացնում», - «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում նշեց Մելանյա Առուստամյանը:
«Եվրոպական կոնվենցիայի պահանջն է` անձին կալանքի տակ պահելու համար պետք է լինի հիմնավոր կասկած` անձի փախուստի ռիսկ, թաքնվելու վտանգ եւ քննությանը խոչընդոտելու ռիսկ», - ընդգծեց փաստաբանը:
Նախկին պատգամավորների պաշտպանը բողոքարկել է նաեւ այն հանգամանքը, որ նախաքննության ընթացքում կալանավորված պատգամավորները հստակ չեն տեղեկացվել իրենց առաջադրված մեղադրանքի բովանդակության մասին: Ըստ փաստաբանի` խախտվել է նաեւ խոշտանգումներից զերծ մնալու իրավունքը. -
«Իմ պաշտպանյալները երկուսն էլ հիվանդ են եղել, եւ հիվանդանոց չպառկեցնելը` առաջին մի քանի ամիսներին նրանց նկատմամբ խոշտանգման, անմարդկային վերաբերմունքի դրսեւորում է եղել»:
Նախնական կալանքի օրինականությունից բացի, Եվրադատարան ուղարկված գանգատներում առանձին մասով վիճարկվում է նաեւ ինչպես նախկին «7-ի գործով» անցնողների, այնպես էլ քրեական հետապնդումների ենթարկված մյուս ընդդիմադիրների արդար դատաքննության իրավունքի խախտման հանգամանքը:
Հայ ազգային կոնգրեսի իրավական աջակցության կենտրոնից «Ազատություն» ռադիոկայանին փոխանցեցին, որ հետընտրական իրադարձությունների հետեւանքով գրեթե բոլոր ձերբակալվածների գործերով գանգատներն արդեն ուղարկվել են Մարդու իրավունքների Եվրոպական դատարան, ընդամենը երեք գանգատ է մնացել:
Կենտրոնի պատասխանատու Արմեն Խաչատրյանը տեղեկացրեց, որ ներկայումս Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը հետաքրքրվում է նաեւ նախկին արտգործնախարար Ալեքսանդր Ազումանյանի դեմ հարուցված առաջին քրեական գործով:
Մարտիմեկյան իրադարձություններից շուրջ մեկ տարի առաջ` 2007 թվականի մայիսին Ալեքսանդր Արզումանյանը կալանավորվեց փողերի լվացման կասկածանքով, նրան չորս ամիս պահեցին կալանքի տակ, ապա սեպտեմբերի սկզբին Արզումանյանն ազատ արձակվեց` չհեռանալու մասին ստորագրությամբ: Պաշտպանական կողմը բողոքարկել է Արզումանյանին ամիսներ շարունակ «ապօրինի կալանքի տակ պահելու` դատարանի որոշումները»: