Հայաստանն այսօր նշեց Սահմանադրության օրը: Տոնական ուղերձներով են հանդես եկել երկրի նախագահը, Ազգային ժողովի նախագահը, վարչապետը: Հայաստանի քաղաքացիներից շատերը, այդուհանդերձ, դեռեւս որպես տոն չեն ընկալում երկրի Սահմանադրության ընդունման տարելիցը:
«Սահմանադրության ընդունումը ամեն մի ժողովրդի եւ պետության համար ունի պատմական նշանակություն։ Այն հզոր խթան եղավ Հայաստանի օրենսդրության արմատական բարեփոխման, ինչպես նաեւ ժողովրդի իշխանության ամրագրման ու օրենքի գերակայության հաստատման», - ասված է նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի ուղերձում: - «Գործող Սահմանադրությունը բազմիցս դրսեւորել է իր կենսունակությունը։ Նրա անշեղ կատարումն է երաշխավորում օրինականությունն ու կայունությունը երկրում»:
ՀՀ Սահմանադրական իրավունքի կենտրոնի, ՀՀ իրավաբանների միության եւ միջազգային իրավունքի հայկական ընկերակցության խորհուրդների՝ այսօր անցկացրած համատեղ նիստում Ազգային ժողովի պետաիրավական հարցերով մշտական հանձնաժողովի նախագահ Ռաֆիկ Պետրոսյանը, կարծես հաստատելով նախագահի տեսակետը, ասաց. - «Քանի գնում՝ այս փոքրիկ բրոշյուրի նկատմամբ իմ հարգանքը եւ պատկառանքը ուժեղանում է, որովհետեւ պրակտիկան ցույց է տալիս, որ իսկապես այս Սահմանադրությունը արդարացնում է իրեն կյանքում»:
Համատեղ նիստին մասնակցող մյուս իրավաբաններն ու գիտնականները, սակայն, փոքր-ինչ այլ կարծիքներ հայտնեցին: Երեւանի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետի դեկան, Հայաստանի իրավաբանների միության նախագահ Գագիկ Ղազինյանը, օրինակ, ասաց. - «Սահմանադրության նշանակությունը, ցավոք սրտի, իմ կարծիքով, մեր հասարակությունը դեռեւս չի ընկալել ամբողջությամբ: Սահմանադրությունը հիշում ենք միայն կրիզիսային ժամանակ, երբ քաղաքական կամ այլ վիճակներ են ստեղծվում եւ պետք է ելք փնտրել... Մնացած ժամանակներում, կարծես թե գոյություն չունի. կարելի է խախտել, կարելի է շրջանցել»:
Երեւանի փողոցներում այսօր «Ազատություն» ռադիոկայանի անցակցրած փոքրիկ հարզախույզը, կարծես, գալիս է դա հաստատելու. մարդկանց մի մասը պարզապես տեղյակ չէ, որ այսօր տոն է, իսկ մյուսները ուրախանալու առիթ չունեն: Մի կին, օրինակ, հարցին, թե այսօր ի՞նչ օր է, պատասախանեց. - «Երկուշաբթի է»:
Իսկ մի տարեց տղամարդ ասաց. - «Սահմանադրություն գոյություն չունի այս երկրում: Բռնատիրական երկիր է այս երկիրը, որովհետեւ դու չես կարողանում օգտվել քո իրավունքներից»:
«Բոլոր [օրենքները] իրենց [իշխանավորների] համար են», - ավելացրեց մեկ ուրիշ տղամարդ: - «Սաղ այգիները սարքել են իրենց համար կաֆեներ, ռեստորաններ, բարեր»:
Նախագահ Քոչարյանի ուղերձում նշված է նաեւ, որ «մեր հասարակության մեջ հասունացել է Սահմանադրությունը կատարելագործելու, զարգացման արդիական պահանջներին համադրելու անհրաժեշտություն»։ Անցած գարնանը, հիշեցնենք, Սահմանադրական փոփոխությունները չանցած համաժողովրդական հանրաքվեով:
Հայաստանի իշխանությունները պարտավորվել են Սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեն անցկացնել մինչեւ 2005 թվականի հունիսը: Հայաստանի Սահմանադրական դատարանի անդամ Ֆելիքս Թոխյանը, մինչդեռ, մտավախություն ունի, որ այս անգամ էլ հանրաքվեի ձախողման հավանականությունը մեծ է:
«Ամենակարեւոր խնդիրը, որ քաղաքական կոնսենսուսի անհրաժեշտ մակարդակը այսօր դեռ չի ստեղծվել, եւ մենք լուրջ խնդիր ունենք, որ կրկնվելու է 2003 թվականի նախադեպը», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց Թոխյանը:
Կարինե Քալանթարյան եւ Ռուզաննա Ստեփանյան
«Սահմանադրության ընդունումը ամեն մի ժողովրդի եւ պետության համար ունի պատմական նշանակություն։ Այն հզոր խթան եղավ Հայաստանի օրենսդրության արմատական բարեփոխման, ինչպես նաեւ ժողովրդի իշխանության ամրագրման ու օրենքի գերակայության հաստատման», - ասված է նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի ուղերձում: - «Գործող Սահմանադրությունը բազմիցս դրսեւորել է իր կենսունակությունը։ Նրա անշեղ կատարումն է երաշխավորում օրինականությունն ու կայունությունը երկրում»:
ՀՀ Սահմանադրական իրավունքի կենտրոնի, ՀՀ իրավաբանների միության եւ միջազգային իրավունքի հայկական ընկերակցության խորհուրդների՝ այսօր անցկացրած համատեղ նիստում Ազգային ժողովի պետաիրավական հարցերով մշտական հանձնաժողովի նախագահ Ռաֆիկ Պետրոսյանը, կարծես հաստատելով նախագահի տեսակետը, ասաց. - «Քանի գնում՝ այս փոքրիկ բրոշյուրի նկատմամբ իմ հարգանքը եւ պատկառանքը ուժեղանում է, որովհետեւ պրակտիկան ցույց է տալիս, որ իսկապես այս Սահմանադրությունը արդարացնում է իրեն կյանքում»:
Համատեղ նիստին մասնակցող մյուս իրավաբաններն ու գիտնականները, սակայն, փոքր-ինչ այլ կարծիքներ հայտնեցին: Երեւանի պետական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետի դեկան, Հայաստանի իրավաբանների միության նախագահ Գագիկ Ղազինյանը, օրինակ, ասաց. - «Սահմանադրության նշանակությունը, ցավոք սրտի, իմ կարծիքով, մեր հասարակությունը դեռեւս չի ընկալել ամբողջությամբ: Սահմանադրությունը հիշում ենք միայն կրիզիսային ժամանակ, երբ քաղաքական կամ այլ վիճակներ են ստեղծվում եւ պետք է ելք փնտրել... Մնացած ժամանակներում, կարծես թե գոյություն չունի. կարելի է խախտել, կարելի է շրջանցել»:
Երեւանի փողոցներում այսօր «Ազատություն» ռադիոկայանի անցակցրած փոքրիկ հարզախույզը, կարծես, գալիս է դա հաստատելու. մարդկանց մի մասը պարզապես տեղյակ չէ, որ այսօր տոն է, իսկ մյուսները ուրախանալու առիթ չունեն: Մի կին, օրինակ, հարցին, թե այսօր ի՞նչ օր է, պատասախանեց. - «Երկուշաբթի է»:
Իսկ մի տարեց տղամարդ ասաց. - «Սահմանադրություն գոյություն չունի այս երկրում: Բռնատիրական երկիր է այս երկիրը, որովհետեւ դու չես կարողանում օգտվել քո իրավունքներից»:
«Բոլոր [օրենքները] իրենց [իշխանավորների] համար են», - ավելացրեց մեկ ուրիշ տղամարդ: - «Սաղ այգիները սարքել են իրենց համար կաֆեներ, ռեստորաններ, բարեր»:
Նախագահ Քոչարյանի ուղերձում նշված է նաեւ, որ «մեր հասարակության մեջ հասունացել է Սահմանադրությունը կատարելագործելու, զարգացման արդիական պահանջներին համադրելու անհրաժեշտություն»։ Անցած գարնանը, հիշեցնենք, Սահմանադրական փոփոխությունները չանցած համաժողովրդական հանրաքվեով:
Հայաստանի իշխանությունները պարտավորվել են Սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեն անցկացնել մինչեւ 2005 թվականի հունիսը: Հայաստանի Սահմանադրական դատարանի անդամ Ֆելիքս Թոխյանը, մինչդեռ, մտավախություն ունի, որ այս անգամ էլ հանրաքվեի ձախողման հավանականությունը մեծ է:
«Ամենակարեւոր խնդիրը, որ քաղաքական կոնսենսուսի անհրաժեշտ մակարդակը այսօր դեռ չի ստեղծվել, եւ մենք լուրջ խնդիր ունենք, որ կրկնվելու է 2003 թվականի նախադեպը», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց Թոխյանը:
Կարինե Քալանթարյան եւ Ռուզաննա Ստեփանյան