Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված հայերի վերադարձը չափազանց կարևոր է տարածաշրջանում կայունության վերականգնման համար, ամերիկահայերին ուղղված շնորհավորական ուղերձում ասել է Միացյալ Նահանգների փոխնախագահ Քամալա Հարիսը։
Հայաստանի Անկախության օրվա առթիվ ԱՄՆ նախագահի Դեմոկրատական կուսակցության թեկնածուի շնորհավորանքը Հայ դատի հանձնախումբը ժամեր առաջ հրապարակեց։ Ընդ որում՝ Հարիսը որպես ԱՄՆ փոխնախագահ է ստորագրել սեպտեմբերի 23-ով թվագրված տեքստը։
«Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված հայերի՝ իրենց տներն անվտանգ վերադառնալու իրավունքը չափազանց կարևոր է հայ ժողովրդի արժանապատվությունը և տարածաշրջանում կայունությունը վերականգնելու տեսանկյունից», - ասված է ուղերձում:
Թե ինչպե՞ս, ի՞նչ մեխանիզմներով է տեսնում արցախցիների վերադարձը Լեռնային Ղարաբաղ, նախագահական մրցապայքարում գտնվող թեկնածուն իր ուղերձում չի պարզաբանել։ Ավելի վաղ էլ հրապարակային նա այս հարցին չի անդրադարձել։ Վերջին հարցումները ցույց են տալիս՝ Հարիսն իր հանրապետական մրցակցին գրեթե հավասար ձայներ ունի։ Ըստ CNN-ի պատվերով անցկացված հարցման՝ ընտրողների 48 տոկոսը Հարիսին է սատարում, Թամփին՝ 47 տոկոսը։
Լեռնային Ղարաբաղ հայերի վերադարձի մասին Հարիսի հայտարարությունը քաղաքագետ Տիգրան Գրիգորյանը նախընտրական պայքարի մաս է համարում։
«Ես դա դիտարկում եմ որպես զուտ ներքաղաքական բնույթի ունեցող հայտարարություն, մենք այդպիսի հայտարարություններ լսել ենք նաև նախկինում, մասնավորապես՝ 2020 թվականի ընտրությունների նախօրեին, երբ Բայդենի նախընտրական թիմը ևս բավականին լուրջ խոստումներ է տվել հայ համայնքին և Հայաստանին», - «Ազատության» հետ զրույցում ասաց Գրիգորյանը:
Քաղաքագետը կարծում է՝ այդ թեմային քաղաքական գործիչներն անդրադառնում են միայն հայերին սիրաշահելու համար, ոչ ավելին. - «Բավականին լուրջ իրավիճակ է, և հաղթանակի շանսերը կարծես թե հավասար են երկու թեկնածուների, և Հարիսը այս տիպի մեսիջներով փորձում է սիրաշահել հայ համայնքին և առանցքային նահանգներում ստանալ նաև հայերի աջակցությունը»:
«Կարծում եմ՝ պետք է արձանագրել, որ արցախցիների՝ իրենց հայրենիք վերադառնալու հարցը արդեն իսկ դարձել է նոր Ցեղասպանության հարցը Արևմուտքում, և տարբեր քաղաքական գործիչներ, դերակատարներ օգտագործում են այս խնդիրը հայ համայնքին սիրաշահելու համար, հատկապես՝ նախընտրական շրջանում, և երևի ունենալու ենք նույն իրավիճակը, ինչ Ցեղասպանության հարցի հետ կապված, և ամեն նախընտրական շրջանում այդ գործիչները հիշելու են արցախցիների իրավունքների մասին՝ առանց հստակ նշելու, թե, օրինակ, այդ վերադարձի իրավունքը ինչպես պետք է իրականացվի, ինչ մեխանիզմների կիրառման միջոցով, ինչ է պատրաստ անել Միացյալ Նահանգները այդ խնդրին հասնելու համար», - ընդգծեց Գրիգորյանը՝ շարունակելով. - «Ամերիկացի և ոչ միայն ամերիկացի պաշտոնյաները որևէ կոնկրետ մեխանիզմ չեն նկարագրում, թե ինչպես պետք է այդ վերադարձը տեղի ունենա, որովհետև եթե զուտ միայն վերադարձի իրավունքի մասին ենք խոսում, Ադրբեջանը ևս չի մերժում այդ իրավունքը, հայտարարում է, որ արցախցիները կարող են ստանալ ադրբեջանական անձնագրեր և վերադառնալ Լեռնային Ղարաբաղ»:
ԱՄՆ գործող նախագահ Ջո Բայդենն, օրինակ, սեպտեմբերի 21-ին Հայաստանի Անկախության օրվան նվիրված ուղերձում Լեռնային Ղարաբաղի հայերի վերադարձի հարցին չէր անդրադարձել։ Նա միայն շեշտել էր՝ ԱՄՆ-ն աջակցում է Հայաստանի ինքնիշխանությանը, անկախությանը, տարածքային ամբողջականությանը և սեփական ապագան որոշելու իրավունքին։
Հարիսը նշել է, որ հավատարիմ է Հայաստանի և նրա հարևանների միջև կայուն խաղաղության հաստատմանը, որը հաշվի կառնի երկրների ինքնիշխանությունը, անկախությունը և տարածքային ամբողջականությունը:
«Կշարունակեմ աջակցել Հայաստանին ժողովրդավարության ամրապնդման և տարածաշրջանում կայունության հաստատման ջանքերում», - ասված է ուղերձում:
Մինչ Քամալ Հարիսը խոսում է Լեռնային Ղարաբաղի հայերի վերադարձից, իր վերջին ասուլիսում վարչապետ Փաշինյանը դա անիրատեսական էր համարել։ Հայտնի է, որ այս հարցը ներառված չէ հայ - ադրբեջանական բանակցություններում։