Մատչելիության հղումներ

ԱՄՆ դեսպանին կանչել են Թուրքիայի ԱԳՆ


Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպան Դեվիդ Սաթերֆիլդը, արխիվ
Թուրքիայում ԱՄՆ դեսպան Դեվիդ Սաթերֆիլդը, արխիվ

Անկարայում ԱՄՆ դեսպան Դեվիդ Սաթերֆիլդը նախօրեին ԱՄՆ Սենատի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձևի ընդունման կապակցությամբ կանչվել է Թուրքիայի ԱԳ նախարարություն: ԱԳ փոխնախարար Սեդաթ Օնալի փոխանցմամբ՝ թուրքական կողմը դեսպանին հայտնել է իր մտահոգությունը:

Երեկվանից պաշտոնական Անկարայից Սենատի բանաձևը դատապարտող հայտարարություններ են հնչում: Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարությունը, ամոթալի որակելով բանաձևը, հայտարարել է, թե այդ որոշումը զուրկ է պատմական և իրավական հիմքից և պարտավորեցնող բնույթ չունի:

«Սենատի որոշումը պատմությունը քաղաքականացնելու ամոթալի օրինակներից է: Այնուհանդերձ, իրականությունը անտեսելով՝ պատմությունը քաղաքական շահերի համար օգտագործողները չեն կարող հասնել իրենց նպատակներին», - ասված է Թուրքիայի արտաքին գերատեսչության հայտարարությունում:

Արտաքին գործերի նախարարությունը նաև ընդգծել է, որ ամերիկացի օրենսդիրների որոշումը թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների զարգացմանն ուղղված ջանքերը արգելակող կործանիչ քայլ է: «Թուրքիան վճռականորեն շարունակելու է պայքարել տարածաշրջանում իր կենսական շահերը պաշտպանելու համար՝ չենթարկվելով նման անարդար ու անմիտ որոշումների ազդեցությանը», - նշված է հայտարարության մեջ:

Թուրքիայի ԱԳ նախարար Մևլյութ Չավուշօղլուն ԱՄՆ Սենատի որոշումը «քաղաքական ներկայացում» է անվանել։ Նա Թվիթերում գրել է, թե այս բանաձևը իրավական պարտադիր ուժ չունի՝ վախկոտներ անվանելով «պատմությունը քաղաքական նկրտումներին ծառայեցնողներին ու առերեսվել չցանկացողներին»:

Թուրքիայի փոխնախագահ Ֆուադ Օքթայը հայտարարել է, որ պատմության իսկական վկաները ոչ թե Սենատի և խորհրդարանի որոշումներն են, այլ արխիվները: «Պատմական խնդիրները քաղաքական դաշտ բերողներին մեր արխիվներն ենք մատնանշում, որոնք բաց են գիտնականների ու պատմաբանների առաջ», - ասել է Օքթայը:

Թուրքիայի նախագահի խոսնակ Իբրահիմ Քալընն էլ հայտարարել էր, թե իրենք դատապարտում և մերժում են «ծեծված պատմական հասկացողությունը քաղաքական փոքր հաշիվներին ծառայեցնող որոշումը»։ «Իրավական ուժ չունեցող այս բանաձը չի կարող ազդել քաղաքական, ռազմական և տնտեսական ոլորտներում Թուրքիայի իրավացի և վճռական դիրքորոշման վրա», - Թվիթերի իր էջում գրել էր Քալընը։

Վաշինգտոնում Թուրքիայի դեսպան Սերդար Քըլըչը ամոթանք է տվել ամերիկացի օրենսդիրներին՝ հայտարարելով, թե «արյունոտ պատմական անցյալ ունեցողներն իրավունք չունեն խմբագրել թուրքական փառահեղ պատմությունը»:

Թուրքիայի խորհրդարանում ներկայացված քաղաքական կուսակցություններից ևս արձագանքել են երեկ ընդունված բանաձևին: Իշխող «Արդարություն և զարգացում» կուսակցության փոխնախագահ Մահիր Ունալը և կուսակցության խոսնակ Օմեր Չելիքը հայտարարել են՝ Թուրքիան դատապարտում և առ ոչինչ է համարում Սենատի որոշումը:

Ընդդիմադիր «Ժողովրդա-հանրապետական» կուսակցության փոխնախագահ Ունալ Չավիքոզը հայտարարել է, թե այս որոշումը կարող է անդառնալի հետք թողնել թուրք-ամերիկյան հարաբերությունների վրա:

Խորհրդարանական «Ազգայնական շարժում» և «Լավ» կուսակցություններից ևս Սենատի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձևի ընդունումը դատապարտող հայտարարություններ են հնչել։

Մինչդեռ, Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության հայազգի պատգամավոր Գարո Փայլանը կրկնել է իր այն համոզմունքը, թե Հայոց ցեղասպանության հարցն առաջին հերթին թուրքական մեջլիսում պետք է քննարկվի: «Այս հողերում գործված ոճիրի մասին այստեղ չեն խոսում և արդարություն չի հաստատվում, այդ պատճառով էլ դառնում է այլ խորհրդարանների քննարկման առարկա: Միակ խորհրդարանը, որը կամոքի հայ ժողովուրդի վերքերը, Թուրքիայի մեջլիսն է, որի անդամն եմ հանդիսանում», - թվիթերյան իր էջում գրել է Փայլանը:

XS
SM
MD
LG