Խորհրդարանն այսօր առաջին ընթերցմամբ միաձայն ընդունեց «Սահմանված կարգի խախտմամբ զինծառայություն չանցած քաղաքացիների մասին» օրենքում կատարվելիք փոփոխությունների նախագիծը: Ըստ այդմ, բանակից խուսափած և հետախուզման մեջ գտնվող այն ՀՀ քաղաքացիները, ում 27 տարին լրանում է մինչև 2017 թվականի դեկտեմբերի 1-ը, հնարավորություն կունենան ամեն բաց թողնված զորակոչի համար վճարելով 200 հազար դրամ (ընդհանուր առմամբ՝ 3 միլիոն 600 հազար դրամ) ազատվել քրեական հետապնդումից և անարգել վերադառնալ հայրենիք:
Ինչպես խորհրդարանի ամբիոնից պարզաբանեց հիմնական զեկուցող Կարինե Աճեմյանը, փոփոխված օրենքը կգործի մինչև 2019 թվականի դեկտմբերի 31-ը: Հիշեցնենք՝ դեռևս 2004 թվականին ընդունված՝ «Սահմանված կարգի խախտմամբ պարտադիր զինվորական ծառայություն չանցած քաղաքացիների մասին» օրենքում մինչ այժմ արդեն 8 անգամ փոփոխություն է կատարվել՝ հազարավոր երիտասարդների պարբերաբար հնարավորություն տալով վերադառնալ Հայաստան: Սահմանված նախորդ ժամկետը լրացել էր 2015 թվականի մայիսին:
Ի դեպ՝ Պաշտպանության նախարարությունն առաջարկել էր նման հնարավորություն օրենքով տրամադրել վերջին անգամ, այլևս թույլ չտալով գումար վճարելով խուսափել զինծառայությունից։ ՊՆ այդ առաջարկը, սակայն, մերժվեց: Ընդ որում՝ նաև իշխող ՀՀԿ-ի կողմից: Ինչպես շեշտեց հանրապետական Կարինե Աճեմյանը՝ դռներն այդ երիտասարդների առջև փակելը տրամաբանական չէ:
«Մենք ցանկացել ենք բարի գործ անել, որովհետև այդ երեխաները, ովքեր լքել են Հայաստանի Հանրապետությունը, շատ տարբեր պատճառներով են հեռացել: Ընտանիքներն են հեռացել և՛ սոցիալական, և ընտանեկան պատճառներից ելնելով: Դռները նրանց առջև փակելը, կարծում եմ, այնքան էլ տրամաբանական չէ»,- ասաց Աճեմյանը:
Քննարկումների ընթացքում խորհրդարանականները մերժեցին նաև Պաշտպանության նախարարության մյուս առաջարկը՝ ամեն բաց թողնված զորակոչի համար վճարել 500 հազար դրամ, փաստարկելով՝ բարձր շեմ սահմանելով, երիտասարդներին կզրկեն Հայաստան վերադառանալու հնարավորությունից: Արդյունքում որոշվեց, որ ամեն բաց թողնված զորակոչի համար բանակից խուսափած երիտասարդները կվճարեն 200 հազար դրամ և կազատվեն քրեական հետապնդումից:
Ի պատասխան «Ծառուկյան» խմբակցության պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանի հարցին, Կարինե Աճեմյանը պարզաբանեց՝ որևէ օրենքով չեն կարող ամրագրել մի դրույթ, որով կսահմանեին, թե վերջին անգամ են օրենքում նման փոփոխություն կատարում: Հետագայում, այսինքն՝ 2019-ից հետո եթե անհրաժեշտություն լինի ու եթե կառավարությունը դրական եզրակացություն տա, «այդ հարցն անպայման նորից կլսվի», - ասաց հանրապետական պատգամավորը:
Ընդդիմադիր «Ելք» և «Ծառուկյան» խմբակցությունների պատգամավորները նախագծի քննարկման ժամանակ փորձում էին պարզել՝ իրականում ո՞րն է այս օրենքի նպատակը, բյուջեն լցնե՞լը, թե երիտասարդներին հայրենիք վերադարձնելը: Եթե խնդիրը հայրենադարձությունն է, ապա վճարվող գումարի չափն ընդհանրապես չպետք է բարձրացվեր, պնդում էին ընդդիմադիրները: «Ելքից» Արտակ Զեյնալյանն ու Մանե Թանդիլյանն անգամ առաջարկեցին առհասարակ գումար չգանձել:
«Ես կարծում եմ՝ մենք պետք է այս գումարը գոնե առնվազն այսքանը [հին չափով] թողնենք, և ավելի ճիշտ կլինի, որ ընդհանրապես այս գումարը հանենք, որ մարդիկ կարողանան վերադառնալ Հայաստան և հայրենիքում ապրել»,- ասաց Զեյնալյանը: Մանե Թանդիլյանն իր հերթին հավելեց․ «Փաստորեն մենք մեր հայրենակիցներին վերադարձնելու և Հայաստանը շենացնելու հնարավարություն տալու արհեստական խոչընդոտ ենք ստեղծում»:
«Ծառուկյան» խմբակցության անդամ Սերգեյ Բագրատյանն ընդգծեց՝ շեշտը պետք է դնել ոչ թե գումար հավաքելու, այլ արտերկրում գտնվող «մեր երիտասարդներին» հայրենիք վերադառնալու հնարավորություն տալու վրա: Նկատենք՝ այսօր Հայաստանի քաղաքացի հանդիսացող 11 հազար հետախուզվողների 86 տոկոսը պարտադիր զինվորական ծառայությունից խուսափածներն են։
«Ամեն մի հայ երիտասարդի հայրենիք վերադառնալը շատ ավելին արժե, քան ձեր կրկնապատկումը»,- ասաց Սերգեյ Բագրատյանը: Կարինե Աճեմյանը հակադարձեց․ «Ձեր տրամաբանությամբ՝ մենք կարող ենք բացել դռները, ասել՝ գնացեք, հետո վերադարձեք, գումար էլ մի մուծեք, մենք հայրենադարձության խնդիր ենք լուծում: Դա չի կարելի, որովհետև մենք չենք ուզում խրախուսել զինակոչից խուսափելը: Այս մարդիկ քրեական հետապնդման են ենթարկվում, որովհետև իրենք խախտել են օրենքը»:
Ի դեպ, Կարինե Աճեմյանը նաև տեղեկացրեց, որ անցած տարիների ընթացքում օրենքի գործողության արդյունքում Պաշտպանության նախարարության բյուջե է մուտքագրվել ավեի քան 8 միլիարդ դրամ, այդ գումարներն ուղղվել են ռազմական կարիքներին ու «ծառայել իրենց նպատակին»։
Խորհրդարանական քննարկուների ժամանակ Պաշտպանության փոխնախարար Արտակ Զաքարյանը վստահեցրեց՝ իրենց նպատակը գումարի հավաքագրումը չէ, և օրենքի խստացումն էլ ոչ թե արդեն արտերկրում գտնվողների դեմ է, այլ ապագայում փողով բանակից խուսափողների, ովքեր այսօր արդեն հաշվարկներ են անում: «Ազնիվ լինենք ու մեր քաղաքացիներին հիմա արդեն այս օրենքով ասենք՝ հարգելիներս 10-րդ անգամ, 11-րդ անգամ, 12-րդ անգամ Հայաստանի Հանրապետությունը չի պատրաստվում էս կարուսելն անընդհատ պտտել»,- հայտարարեց Արտակ Զաքարյանը:
Նշենք, որ օրենքում կատարված ևս մեկ փոփոխության արդյունքում համապատասխան տուգանքը վճարելու և քրեական հետախուզումից ազատվելու դիմում կարող է ներկայացնել նաև զինվորական ծառայություն չանցած քաղաքացու կողմից լիազորված անձը: Հավելենք, որ ընդդիմադիր «Ելք» դաշինքը վերապահումներով կողմ քվեարկեց օրինագծին: Խմբակցության անդամ Գևորգ Գորգիսյանը հայտարարեց՝ առաջիկայում իրենք առաջարկություններ կներկայացնեն բանակից խուսափելու համար նախատեսված գումարի վճարման պարտադրանքն ընդհանրապես հանելու կամ առնվազն՝ գումարի եղած չափը չմեծացնելու մասին: