2012 թվականի փետրվարի 2-ից գործում է Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովը (ԵՏՀ)՝ Մաքսային միության և Միասնական տնտեսական տարածքի մշտապես գործող կարգավորող մարմինը:
Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի հիմնական կոչումն է, ինչպես նշված է հանձնաժողովի պաշտոնական կայքէջում, Մաքսային միության և Եվրասիական տնտեսական տարածքի գործառնության և զարգացման պայմանների ապահովումը, ինտեգրման հետագա զարգացման առաջարկների մշակումը:
Ներկայումս Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կազմում ներկայացված են երեք երկրներ՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը, Ղազախստանի Հանրապետությունը և Բելառուսի Հանրապետությունը: ԵՏՀ-ն ունի կառավարման վերազգային մարմնի կարգավիճակ և իր գործունեության մեջ առաջնորդվում է եվրասիական հանրության շահերով՝ ընդհանուր առմամբ, չպատճառաբանելով իր որոշումները ազգային կառավարություններից որևէ մեկի շահով: Հանձնաժողովի որոշումները պարտադիր են կատարման համար Մաքսային միության և Եվրասիական տնտեսական տարածքի մասնակից երկրների տարածքներում, ասված է հանձնաժողովի կայքէջում:
«ԵՏՀ-ի ստեղծման մասին որոշման հիմքում ընկած է այն ըմբռնումը, որ միասին երեք երկրները կարող են ոչ միայն նվազեցնել գլոբալ անկայունության բացասական հետևանքները, այլև ակտիվորեն դիրքավորվել արտաքին շուկաներում: Մաքսային միությունը և Միասնական տնտեսական տարածքը բաց են դրանցում այլ պետությունների մասնակցության համար, որոնք կիսում են այդ միավորման նպատակները և պատրաստ են ընդունել պահանջվող պարտավորությունները:
Հանձնաժողովի կարևորագույն առանձնահատկությունը այն է, որ բոլոր ընդունվող որոշումները խարսխված են կոլեգիալության հիմքի վրա: Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիան բաղկացած է 9 անդամից (Հանձնաժողովի Կոլեգիայի 3-ական Անդամ (Նախարար) յուրաքանչյուր մասնակից երկրից), որոնցից մեկը Հանձնաժողովի Կոլեգիայի Նախագահն է:
Կոլեգիայի Նախագահը և Կոլեգիայի Անդամները նշանակվում են 4 տարի ժամկետով Եվրասիական Բարձրագույն տնտեսական խորհրդի որոշմամբ՝ պետությունների ղեկավարների մակարդակով, լիազորությունների երկարաձգման հնարավորությամբ: Կոլեգիան որոշումներ է ընդունում քվեարկության միջոցով: Կոլեգիայի յուրաքանչյուր անդամ ունի մեկ ձայն:
ԵՏՀ-ի գործունեությունը կառուցվածքայնացված է գործառնական ուղղություններով, որոնք վարում են Կոլեգիայի Անդամները (Նախարարները): Յուրաքանչյուր ուղղություն իրենից ներկայացնում է տնտեսական գործունեության ճյուղերի և ոլորտների բլոկ: ԵՏՀ-ի Կոլեգիայի Անդամները և դեպարտամենտները գործունեության իրենց ուղղության շրջանակներում գործակցում են իշխանության լիազորված ազգային մարմինների հետ:
Տվյալ պահին ԵՏՀ-ի կառուցվածքում գործում է 23 դեպարտամենտ: Դրանց առընթեր ստեղծված է 17 Խորհրդակցական կոմիտե՝ ԵՏՀ-ի Կոլեգիայի համար առաջարկներ մշակելու և պետական իշխանության ազգային մարմինների ներկայացուցիչների հետ խորհրդակցություններ անցկացնելու նպատակով: Կոմիտեների նախագահներն են Կոլեգիայի Անդամները ըստ իրենց գործունեության ուղղությունների:
ԵՏՀ-ի գործունեության ամենագլխավոր սկզբունքներից մեկը առանցքային գործընկերների հետ համակողմանի երկխոսության պահպանումն է: Երկխոսության առաջին մակարդակը միջպետականն է, որը նախատեսում է որոշումների մշակման և ընդունման գործընթացում իշխանության ազգային մարմինների հետ արդյունավետ փոխգործողության կառուցում: Երկխոսության երկրորդ մակարդակը գործարար հանրության հետ աշխատանքի ուղղակի ձևն է:
ԵՏՀ-ն ակտիվ դիրք է զբաղեցնում միջազգային ասպարեզում՝ եվրասիական հանրակցության գործունեության ներկայացման և ինտեգրացիոն գործընթացներում եվրոպական ու ասիական-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջաններից առանցքային գործընկերների ներգրավման նպատակով:
Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի գործունեության հիմնական ուղղություններն են․
- ներմուծման մաքսատուրքերի ընդունումը և բաշխումը;
- երրորդ երկրների նկատմամբ առևտրական ռեժիմների հաստատումը;
- արտաքին և փոխադարձ առևտրի վիճակագրությունը;
- մակրոտնտեսական քաղաքականությունը;
- մրցակցային քաղաքականությունը;
- արդյունաբերական և գյուղատնտեսական սուբսիդիաները;
- էներգետիկ քաղաքականությունը;
- բնական մենաշնորհները;
- պետական և (կամ) մունիցիպալ գնումները;
- ծառայությունների փոխադարձ առևտուրը և ներդրումները;
- տրանսպորտը և փոխադրումները;
- արժութային քաղաքականությունը;
- մտավոր գործունեության արդյունքների և ապրանքների, աշխատանքների ու ծառայությունների անհատականացման միջոցների պահպանությունը և պաշպանությունը;
- աշխատանքային միգրացիան;
- ֆինանսային շուկաները (բանկային ոլորտ, ապահովագրության ոլորտ, արժութային շուկա, արժեթղթերի շուկա);
- և այլ»:
Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի հիմնական կոչումն է, ինչպես նշված է հանձնաժողովի պաշտոնական կայքէջում, Մաքսային միության և Եվրասիական տնտեսական տարածքի գործառնության և զարգացման պայմանների ապահովումը, ինտեգրման հետագա զարգացման առաջարկների մշակումը:
Ներկայումս Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կազմում ներկայացված են երեք երկրներ՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը, Ղազախստանի Հանրապետությունը և Բելառուսի Հանրապետությունը: ԵՏՀ-ն ունի կառավարման վերազգային մարմնի կարգավիճակ և իր գործունեության մեջ առաջնորդվում է եվրասիական հանրության շահերով՝ ընդհանուր առմամբ, չպատճառաբանելով իր որոշումները ազգային կառավարություններից որևէ մեկի շահով: Հանձնաժողովի որոշումները պարտադիր են կատարման համար Մաքսային միության և Եվրասիական տնտեսական տարածքի մասնակից երկրների տարածքներում, ասված է հանձնաժողովի կայքէջում:
«ԵՏՀ-ի ստեղծման մասին որոշման հիմքում ընկած է այն ըմբռնումը, որ միասին երեք երկրները կարող են ոչ միայն նվազեցնել գլոբալ անկայունության բացասական հետևանքները, այլև ակտիվորեն դիրքավորվել արտաքին շուկաներում: Մաքսային միությունը և Միասնական տնտեսական տարածքը բաց են դրանցում այլ պետությունների մասնակցության համար, որոնք կիսում են այդ միավորման նպատակները և պատրաստ են ընդունել պահանջվող պարտավորությունները:
Հանձնաժողովի կարևորագույն առանձնահատկությունը այն է, որ բոլոր ընդունվող որոշումները խարսխված են կոլեգիալության հիմքի վրա: Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի կոլեգիան բաղկացած է 9 անդամից (Հանձնաժողովի Կոլեգիայի 3-ական Անդամ (Նախարար) յուրաքանչյուր մասնակից երկրից), որոնցից մեկը Հանձնաժողովի Կոլեգիայի Նախագահն է:
Կոլեգիայի Նախագահը և Կոլեգիայի Անդամները նշանակվում են 4 տարի ժամկետով Եվրասիական Բարձրագույն տնտեսական խորհրդի որոշմամբ՝ պետությունների ղեկավարների մակարդակով, լիազորությունների երկարաձգման հնարավորությամբ: Կոլեգիան որոշումներ է ընդունում քվեարկության միջոցով: Կոլեգիայի յուրաքանչյուր անդամ ունի մեկ ձայն:
ԵՏՀ-ի գործունեությունը կառուցվածքայնացված է գործառնական ուղղություններով, որոնք վարում են Կոլեգիայի Անդամները (Նախարարները): Յուրաքանչյուր ուղղություն իրենից ներկայացնում է տնտեսական գործունեության ճյուղերի և ոլորտների բլոկ: ԵՏՀ-ի Կոլեգիայի Անդամները և դեպարտամենտները գործունեության իրենց ուղղության շրջանակներում գործակցում են իշխանության լիազորված ազգային մարմինների հետ:
Տվյալ պահին ԵՏՀ-ի կառուցվածքում գործում է 23 դեպարտամենտ: Դրանց առընթեր ստեղծված է 17 Խորհրդակցական կոմիտե՝ ԵՏՀ-ի Կոլեգիայի համար առաջարկներ մշակելու և պետական իշխանության ազգային մարմինների ներկայացուցիչների հետ խորհրդակցություններ անցկացնելու նպատակով: Կոմիտեների նախագահներն են Կոլեգիայի Անդամները ըստ իրենց գործունեության ուղղությունների:
ԵՏՀ-ի գործունեության ամենագլխավոր սկզբունքներից մեկը առանցքային գործընկերների հետ համակողմանի երկխոսության պահպանումն է: Երկխոսության առաջին մակարդակը միջպետականն է, որը նախատեսում է որոշումների մշակման և ընդունման գործընթացում իշխանության ազգային մարմինների հետ արդյունավետ փոխգործողության կառուցում: Երկխոսության երկրորդ մակարդակը գործարար հանրության հետ աշխատանքի ուղղակի ձևն է:
ԵՏՀ-ն ակտիվ դիրք է զբաղեցնում միջազգային ասպարեզում՝ եվրասիական հանրակցության գործունեության ներկայացման և ինտեգրացիոն գործընթացներում եվրոպական ու ասիական-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջաններից առանցքային գործընկերների ներգրավման նպատակով:
Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի գործունեության հիմնական ուղղություններն են․
- ներմուծման մաքսատուրքերի ընդունումը և բաշխումը;
- երրորդ երկրների նկատմամբ առևտրական ռեժիմների հաստատումը;
- արտաքին և փոխադարձ առևտրի վիճակագրությունը;
- մակրոտնտեսական քաղաքականությունը;
- մրցակցային քաղաքականությունը;
- արդյունաբերական և գյուղատնտեսական սուբսիդիաները;
- էներգետիկ քաղաքականությունը;
- բնական մենաշնորհները;
- պետական և (կամ) մունիցիպալ գնումները;
- ծառայությունների փոխադարձ առևտուրը և ներդրումները;
- տրանսպորտը և փոխադրումները;
- արժութային քաղաքականությունը;
- մտավոր գործունեության արդյունքների և ապրանքների, աշխատանքների ու ծառայությունների անհատականացման միջոցների պահպանությունը և պաշպանությունը;
- աշխատանքային միգրացիան;
- ֆինանսային շուկաները (բանկային ոլորտ, ապահովագրության ոլորտ, արժութային շուկա, արժեթղթերի շուկա);
- և այլ»: