Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԽԽՎ) կայքէջում տեղադրվել է Հայաստանի հարցով համազեկուցողների գնահատականը «Մարտի 1»-ի ժամանակավոր հանձնաժողովի զեկույցի վերաբերյալ, որը անցած շաբաթ ԵԽԽՎ-ի Մոնիտորինգի հանձնաժողովում չքննարկվեց` համազեկուցողների բացակայության պատճառով:
Անդրադառնալով Սամվել Նիկոյանի գլխավորած հանձնաժողովի աշխատանքին` համազեկուցողներ Ջոն Պրեսկոտը եւ Ժորժ Կոլոմբիեն ընդգծում են, թե հանձնաժողովի առաջարկությունները ցույց են տալիս, որ այն ավելի խորքային վերլուծություն է կատարել մարտի 1-ի իրադարձությունների վերաբերյալ, քան դրանք արտացոլված են զեկույցում:
Այս հակասությունը, ինչպես նաեւ այն ոճը, որով հանձնաժողովը որոշ հարցեր ընդգծել է, իսկ որոշ հարցերի խուսափել է անդրադառնալ, ըստ համազեկուցողների, տպավորություն է ստեղծում, որ Սամվել Նիկոյանի գլխավորած հանձնաժողովը ամեն գնով խուսափել է դեմ գնալ մարտ 1-ի իրադարձությունների վերաբերյալ պաշտոնական վարկածին կամ չի ցանկացել սուր քննադատության ենթարկել իշխանությունների կատարած քայլերը:
«Այս ինքնագրաքննությունը ցավալի է, քանի որ այն կասկածի տակ է դնում կատարված հետաքննության վստահելիությունը», - նշում են համազեկուցողները:
Այս համատեքստում Կոլոմբիեն եւ Պրեսկոտը հիշեցնում են, որ ժամանակավոր հանձնաժողովի անդամ, «Նոր ժամանակներ» կուսակցության ղեկավար Արամ Կարապետյանը հրաժարվել է ստորագրել հանձնաժողովի զեկույցի եզրակացությունների տակ` նշելով, որ դրանք ընդամենը գրված են եղել ներքին սպառման համար:
Համազեկուցողները նշում են, որ «Մարտի 1»-ի ժամանակավոր հանձնաժողովի զեկույցի ամենաակնհայտ երկու թերություններից մեկն այն է, որ զեկույցը բավականաչափ միակողմանի է, միակողմանի են ներկայացված նաեւ այն իրադարձությունները, որոնք հանգեցրին 2008 թվականի մարտի 1-ի ճգնաժամին: Այս հարցում հանձնաժողովը մեղքը բարդել է ընդդիմության վրա եւ հիմնականում խուսափել է որեւէ մեղադրանք ներկայացնել իշխանություններին:
Բացի այդ, ըստ համազեկուցողների, զեկույցում ընդհանրապես չեն քննարկվում եւ չեն վերլուծվում մարտի 1-2-ին հաջորդող իրադարձությունները, մասնավորապես` ընդդիմության մեծ թվով աջակիցների ձերբակալություններն ու քրեական հետապնդումները:
Անդրադառնալով մարտի 1-ին տեղի ունեցած 10 սպանությունների բացահայտման խնդրին` Ջոն Պրեսկոտն ու Ջորժ Կոլոմբիեն ընդգծում են, որ մինչ օրս որեւէ կոնկրետ արդյունք չկա: Հետեւաբար, ըստ համազեկուցողների, պետք է հայտնաբերվեն այն գնդակները, որոնցով սպանվել են մարտի 1–ին զոհված 10 անձանցից 5-ը, ինչպես նաեւ պետք է հայտնաբերվեն այն զենքերը, որոնցից սպանվել են այդ մարդիկ: Հատկապես հաշվի առնելով, որ կան վկայություններ այն մասին, որ այդ գնդակներից առնվազն 3-ը կարող էին արձակված լինել ոստիկանության կողմից:
Եթե այդ մտահոգություններին կոնկրետ պատասխաններ չտրվեն, ապա, վստահ են համազեկուցողները, դրանք կհանգեցնեն պնդումների, որ ոստիկանությունը փորձում է քողարկել տեղի ունեցածը:
ԵԽԽՎ-ում հայաստանյան պատվիրակության դաշնակցական անդամ Արմեն Ռուստամյանը «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում «օբյեկտիվ» որակեց Պրեսկոտի եւ Կոլոմբիեի գնահատականները: «Ընդհանուր առմամբ, կարծում եմ, օբյեկտիվ էր: Ինչ որ դրական կատարվել էր` դրականն էլ էր նշված, թերացումներն էլ, բացթողումներն էլ արձանագրված էին», - ասաց Ռուստամյանը:
ԵԽԽՎ-ում հայաստանյան պատվիրակությունում Ազգային ժողովի «Ժառանգություն» խմբակցությունը ներկայացնող Զարուհի Փոստանջյանի կարծիքով, սակայն, համազեկուցողների այս վերլուծությունը չի բավարարում Հայաստանի լայն հասարակությանը, քանի որ այն կոնկրետ քայլեր չի մատնանշում, թե ինչ պետք է արվի:
«Որովհետեւ ամեն անգամ կարելի է անդրադառնալ եւ ասել, որ այո, չեն բացահայտվել մարտի 1-ի դեպքերի մեղադրյալները, այո, տեղի են ունեցել այսպիսի իրադարձություններ, այո, տարօրինակ է, որ մինչ օրս այսպես է, բայց կոնկրետ քայլեր, թե ինչ պետք է արվի սրանից հետո եւ ինչպես պետք է արվի, որպեսզի այդ անձինք, ովքեր որ իրական մեղավորներն են, նստեն մեղադրյալի աթոռին, եւ ինչպիսի պահանջներ պետք է դրվեն` այս փաստաթղթի մեջ ներառված չէ», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց Փոստանջյանը` կարծիք հայտնելով, որ «սա ոչ բավարար է, եւ սա ուղղակի իմիտացիոն բնույթի մի գործունեություն է»:
Անդրադառնալով Սամվել Նիկոյանի գլխավորած հանձնաժողովի աշխատանքին` համազեկուցողներ Ջոն Պրեսկոտը եւ Ժորժ Կոլոմբիեն ընդգծում են, թե հանձնաժողովի առաջարկությունները ցույց են տալիս, որ այն ավելի խորքային վերլուծություն է կատարել մարտի 1-ի իրադարձությունների վերաբերյալ, քան դրանք արտացոլված են զեկույցում:
Այս հակասությունը, ինչպես նաեւ այն ոճը, որով հանձնաժողովը որոշ հարցեր ընդգծել է, իսկ որոշ հարցերի խուսափել է անդրադառնալ, ըստ համազեկուցողների, տպավորություն է ստեղծում, որ Սամվել Նիկոյանի գլխավորած հանձնաժողովը ամեն գնով խուսափել է դեմ գնալ մարտ 1-ի իրադարձությունների վերաբերյալ պաշտոնական վարկածին կամ չի ցանկացել սուր քննադատության ենթարկել իշխանությունների կատարած քայլերը:
«Այս ինքնագրաքննությունը ցավալի է, քանի որ այն կասկածի տակ է դնում կատարված հետաքննության վստահելիությունը», - նշում են համազեկուցողները:
Համազեկուցողներ. Սամվել Նիկոյանի գլխավորած հանձնաժողովը ամեն գնով խուսափել է դեմ գնալ մարտ 1-ի իրադարձությունների վերաբերյալ պաշտոնական վարկածին կամ չի ցանկացել սուր քննադատության ենթարկել իշխանությունների կատարած քայլերը ...
Համազեկուցողները նշում են, որ «Մարտի 1»-ի ժամանակավոր հանձնաժողովի զեկույցի ամենաակնհայտ երկու թերություններից մեկն այն է, որ զեկույցը բավականաչափ միակողմանի է, միակողմանի են ներկայացված նաեւ այն իրադարձությունները, որոնք հանգեցրին 2008 թվականի մարտի 1-ի ճգնաժամին: Այս հարցում հանձնաժողովը մեղքը բարդել է ընդդիմության վրա եւ հիմնականում խուսափել է որեւէ մեղադրանք ներկայացնել իշխանություններին:
Բացի այդ, ըստ համազեկուցողների, զեկույցում ընդհանրապես չեն քննարկվում եւ չեն վերլուծվում մարտի 1-2-ին հաջորդող իրադարձությունները, մասնավորապես` ընդդիմության մեծ թվով աջակիցների ձերբակալություններն ու քրեական հետապնդումները:
Անդրադառնալով մարտի 1-ին տեղի ունեցած 10 սպանությունների բացահայտման խնդրին` Ջոն Պրեսկոտն ու Ջորժ Կոլոմբիեն ընդգծում են, որ մինչ օրս որեւէ կոնկրետ արդյունք չկա: Հետեւաբար, ըստ համազեկուցողների, պետք է հայտնաբերվեն այն գնդակները, որոնցով սպանվել են մարտի 1–ին զոհված 10 անձանցից 5-ը, ինչպես նաեւ պետք է հայտնաբերվեն այն զենքերը, որոնցից սպանվել են այդ մարդիկ: Հատկապես հաշվի առնելով, որ կան վկայություններ այն մասին, որ այդ գնդակներից առնվազն 3-ը կարող էին արձակված լինել ոստիկանության կողմից:
Եթե այդ մտահոգություններին կոնկրետ պատասխաններ չտրվեն, ապա, վստահ են համազեկուցողները, դրանք կհանգեցնեն պնդումների, որ ոստիկանությունը փորձում է քողարկել տեղի ունեցածը:
ԵԽԽՎ-ում հայաստանյան պատվիրակության դաշնակցական անդամ Արմեն Ռուստամյանը «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ զրույցում «օբյեկտիվ» որակեց Պրեսկոտի եւ Կոլոմբիեի գնահատականները: «Ընդհանուր առմամբ, կարծում եմ, օբյեկտիվ էր: Ինչ որ դրական կատարվել էր` դրականն էլ էր նշված, թերացումներն էլ, բացթողումներն էլ արձանագրված էին», - ասաց Ռուստամյանը:
ԵԽԽՎ-ում հայաստանյան պատվիրակությունում Ազգային ժողովի «Ժառանգություն» խմբակցությունը ներկայացնող Զարուհի Փոստանջյանի կարծիքով, սակայն, համազեկուցողների այս վերլուծությունը չի բավարարում Հայաստանի լայն հասարակությանը, քանի որ այն կոնկրետ քայլեր չի մատնանշում, թե ինչ պետք է արվի:
«Որովհետեւ ամեն անգամ կարելի է անդրադառնալ եւ ասել, որ այո, չեն բացահայտվել մարտի 1-ի դեպքերի մեղադրյալները, այո, տեղի են ունեցել այսպիսի իրադարձություններ, այո, տարօրինակ է, որ մինչ օրս այսպես է, բայց կոնկրետ քայլեր, թե ինչ պետք է արվի սրանից հետո եւ ինչպես պետք է արվի, որպեսզի այդ անձինք, ովքեր որ իրական մեղավորներն են, նստեն մեղադրյալի աթոռին, եւ ինչպիսի պահանջներ պետք է դրվեն` այս փաստաթղթի մեջ ներառված չէ», - «Ազատություն» ռադիոկայանին ասաց Փոստանջյանը` կարծիք հայտնելով, որ «սա ոչ բավարար է, եւ սա ուղղակի իմիտացիոն բնույթի մի գործունեություն է»:
