«Ասոշիեյթեդ փրես» գործակալության փոխանցմամբ` BAE Systems., Goodrich, Northrop Grumman, Raytheon, United Technologies եւ Chevron ընկերությունները Կոնգրեսում լոբբիստական գործունեության նպատակով այս տարվա առաջին եռամսյակում տրամադրել են 14 միլիոն դոլար:
Ինչպես «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հեռախոսազրույցում ընդգծեց Վաշինգտոնի Հայ դատի գրասենյակի մամլո քարտուղար Էլիզաբեթ Չուլջյանը, հիշյալ գումարը ընդհանրապես այդ ընկերությունների` տարբեր ոլորտներում լոբբիստական գործունեության վրա ծախսված գումարն է, իսկ թե որքան գումար է տրամադրվել հատկապես Հայոց ցեղասպանության ճանաչման դեմ լոբբիստական գործունեությանը` հայտնի չէ:
Չուլջյանի խոսքերով` այս ընկերությունների լոբբիստական գործունեությունը նորություն չէ իրենց համար: Այն, որ Թուրքիայի հետ առեւտրային կապեր ունեցող ընկերությունները գումար են ծախսում նաեւ հայկական հարցի առաջխաղացմանը խոչընդոտելու համար, իրենք գիտեն, սակայն այժմ դա առավել ակնհայտ է, քանի որ ԱՄՆ-ում խստացրել են լոբբիստական օրենքները, եւ ընկերությունները պարտավոր են նշել, թե հատկապես որ օրինագծերի կողմ կամ դեմ են իրենք գործունեություն ծավալում:
«Ասոշիեյթեթ փրես»-ը հաղորդում է, որ վեց խոշոր ընկերությունները հրաժարվել են մեկնաբանել Հայոց ցեղասպանության ճանաչման դեմ իրենց քայլերը:
Վաշինգտոնի Հայ դատի գրասենյակի մամլո քարտուղարը, մինչդեռ, ենթադրում է, որ այդ ընկերությունները վախենում են Թուրքիայի պես գնորդ կորցնել. - «Այս ընկերությունները հաճախ թուրքական կառավարության շահերն են պաշտպանում այն մտահոգությամբ, որ Թուրքիան չի գնի իրենց ռազմամթերքը, չի գնի իրենց ուղաթիռները, առեւտուրը որոշ չափով կտուժի այդ պատճառով»:
Իսկ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը խոչընդոտելու նպատակով այդ ընկերությունների ծախսած գումարների եւ ներդրած ջանքերի ազդեցությանը վերաբերող հարցին Էլիզաբեթ Չուլջյանը արձագանքեց. - «Հստակ որ ունեն ազդեցություն` չէի ասի, բայց պատմությունը մեզ ցույց է տալիս, որ ցեղասպանությունը ճանաչած յուրաքանչյուր երկրի առեւտուրը Թուրքիայի հետ չի նվազել, ընդհակառակը` աճել է: Ուրեմն, այս ընկերությունների հաշիվները եւ Թուրքիայի սպառնալիքները իրականում պարապ են: Եվ դա է, որ Հայ դատի հանձնախումբը եւ ընդհանրապես ամերիկահայ գաղութը փորձում են ներկայացնել ամերիկյան ընկերություններին»:
Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձեւի նախագիծը ներկայիս գումարման Կոնգրեսում այս տարվա մարտին ներկայացրել է Դեմոկրատական կուսակցությունից կոնգրեսական Ադամ Շիֆը:
«Հայոց ցեղասպանության առնչությամբ Միացյալ Նահանգների փաստերի հաստատում» վերնագրված բանաձեւի նախագիծը ԱՄՆ-ի նախագահին կոչ է անում «ապահովել, որպեսզի Միացյալ Նահանգների արտաքին քաղաքականությունը արտացոլի Հայոց ցեղասպանության պատշաճ ըմբռնում» եւ «ճշգրտորեն բնութագրի մեկեւկես միլիոն հայերի ծրագրված ու կանխամտածված բնաջնջումը որպես ցեղասպանություն»:
Նույնպիսի բովանդակությամբ բանաձեւի նախագիծը, որը Ադամ Շիֆը եւ հայամետ այլ կոնգրեսականներ ներկայացրել էին 2007 թվականին, արժանացավ Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի հավանությանը, սակայն չդրվեց Պալատի լիագումար նիստի քվեարկությանը` պաշտոնական Անկարայի եւ Բուշի վարչակազմի խիստ հակազդեցության պատճառով:
Ինչպես «Ազատություն» ռադիոկայանի հետ հեռախոսազրույցում ընդգծեց Վաշինգտոնի Հայ դատի գրասենյակի մամլո քարտուղար Էլիզաբեթ Չուլջյանը, հիշյալ գումարը ընդհանրապես այդ ընկերությունների` տարբեր ոլորտներում լոբբիստական գործունեության վրա ծախսված գումարն է, իսկ թե որքան գումար է տրամադրվել հատկապես Հայոց ցեղասպանության ճանաչման դեմ լոբբիստական գործունեությանը` հայտնի չէ:
Չուլջյանի խոսքերով` այս ընկերությունների լոբբիստական գործունեությունը նորություն չէ իրենց համար: Այն, որ Թուրքիայի հետ առեւտրային կապեր ունեցող ընկերությունները գումար են ծախսում նաեւ հայկական հարցի առաջխաղացմանը խոչընդոտելու համար, իրենք գիտեն, սակայն այժմ դա առավել ակնհայտ է, քանի որ ԱՄՆ-ում խստացրել են լոբբիստական օրենքները, եւ ընկերությունները պարտավոր են նշել, թե հատկապես որ օրինագծերի կողմ կամ դեմ են իրենք գործունեություն ծավալում:
«Ասոշիեյթեթ փրես»-ը հաղորդում է, որ վեց խոշոր ընկերությունները հրաժարվել են մեկնաբանել Հայոց ցեղասպանության ճանաչման դեմ իրենց քայլերը:
Վաշինգտոնի Հայ դատի գրասենյակի մամլո քարտուղարը, մինչդեռ, ենթադրում է, որ այդ ընկերությունները վախենում են Թուրքիայի պես գնորդ կորցնել. - «Այս ընկերությունները հաճախ թուրքական կառավարության շահերն են պաշտպանում այն մտահոգությամբ, որ Թուրքիան չի գնի իրենց ռազմամթերքը, չի գնի իրենց ուղաթիռները, առեւտուրը որոշ չափով կտուժի այդ պատճառով»:
Իսկ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը խոչընդոտելու նպատակով այդ ընկերությունների ծախսած գումարների եւ ներդրած ջանքերի ազդեցությանը վերաբերող հարցին Էլիզաբեթ Չուլջյանը արձագանքեց. - «Հստակ որ ունեն ազդեցություն` չէի ասի, բայց պատմությունը մեզ ցույց է տալիս, որ ցեղասպանությունը ճանաչած յուրաքանչյուր երկրի առեւտուրը Թուրքիայի հետ չի նվազել, ընդհակառակը` աճել է: Ուրեմն, այս ընկերությունների հաշիվները եւ Թուրքիայի սպառնալիքները իրականում պարապ են: Եվ դա է, որ Հայ դատի հանձնախումբը եւ ընդհանրապես ամերիկահայ գաղութը փորձում են ներկայացնել ամերիկյան ընկերություններին»:
Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձեւի նախագիծը ներկայիս գումարման Կոնգրեսում այս տարվա մարտին ներկայացրել է Դեմոկրատական կուսակցությունից կոնգրեսական Ադամ Շիֆը:
«Հայոց ցեղասպանության առնչությամբ Միացյալ Նահանգների փաստերի հաստատում» վերնագրված բանաձեւի նախագիծը ԱՄՆ-ի նախագահին կոչ է անում «ապահովել, որպեսզի Միացյալ Նահանգների արտաքին քաղաքականությունը արտացոլի Հայոց ցեղասպանության պատշաճ ըմբռնում» եւ «ճշգրտորեն բնութագրի մեկեւկես միլիոն հայերի ծրագրված ու կանխամտածված բնաջնջումը որպես ցեղասպանություն»:
Նույնպիսի բովանդակությամբ բանաձեւի նախագիծը, որը Ադամ Շիֆը եւ հայամետ այլ կոնգրեսականներ ներկայացրել էին 2007 թվականին, արժանացավ Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի հավանությանը, սակայն չդրվեց Պալատի լիագումար նիստի քվեարկությանը` պաշտոնական Անկարայի եւ Բուշի վարչակազմի խիստ հակազդեցության պատճառով: