Մատչելիության հղումներ

Թաներ Աքչամ. «Հայերին Անատոլիայից տեղահանելու միտքը Օսմանյան Թուրքիայի ղեկավարները հղացել էին 1913 թվականից»


Հայերին Օսմանյան կայսրության սրտից՝ Անատոլիայից տեղահանելու միտքը Թուրքիայի ղեկավարները հղացել են 1913 թվականին, քանի որ մեկ տարի առաջ Բալկանյան պատերազմում պարտություն կրելուց հետո հանգել էին այն եզրակացությանը, թե անհնար է քրիստոնյաների հետ միեւնույն երկրում ապրել: Այս մասին ասել է թուրք առաջադեմ մտավորական, պատմաբան Թաներ Աքչամը ամերիկյան Minneapolis Star Tribune թերթին տված հարցազրույցում:

«1912 թվականի հոկտեմբերին մի շաբաթվա ընթացքում Օսմանյան կայսրությունը կորցրեց իր եվրոպական տարածքի 69 տոկոսը, իսկ այդ տարածքը կառավարող վերնախավի հայրենիքն էր: Նրանք կորցրեցին իրենց ծննդավայրերը, եւ դա՝ հիմնականում քրիստոնյաների ձեռքով», - ասել է թուրք պատմաբանը: - «Այդպիսով, որոշում կայացվեց, որ անհնար է ապրել նրանց հետ: Հայերը կազմում էին Անատոլիայի բնակչության մոտ 45 տոկոսը»:

Ըստ Աքչամի, 1914 թվականի հունվարից Օսմանյան կայսրության առաջնորդները մշակել են միատարր Անատոլիա ստեղծելու ռազմավարություն եւ ծրագրեր:

Թաներ Աքչամը չի կարծում, թե կրոնը Օսմանյան Թուրքիայի իշխող խմբավորման համար հայերին տեղահանելու եւ բնաջնջելու որոշում կայացնելու շարժառիթ է եղել. - «Նրանք մեծավ մասամբ կրթություն էին ստացել Եվրոպայում՝ բժշկական կամ ռազմական հաստատություններում, եւ նրանց մեծ մասը աթեիստներ էին: Նրանք օգտագործեցին կրոնը՝ համախմբելու համար մահմեդական բնակչությանը հայերի դեմ»:

Այն հարցին, թե ինչո՞ւ է Թուրքիայի ներկայիս կառավարությունը հետեւողականորեն ուրանում պատմությունը, թուրք գիտնականը պատասխանել է. - «Թուրքական հանրապետությունը հիմնել է նույն քաղաքական կուսակցությունը, որը կազմակերպել էր ցեղասպանությունը՝ «Միություն եւ առաջադիմություն» կուսակցությունը: Դա լուրջ դժվարություններ հարուցեց, քանի որ մեր հիմնադիր հայրերից ոմանք պետք է կոչվեին մարդասպաններ եւ կողոպտիչներ: Դա վիթխարի խնդիր է»:

Միաժամանակ, Թաներ Աքչամի կարծիքով, Թուրքիայի հանրապետության հայր Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրքը, «իրեն տարանջատելով կուսակցության հանցագործություններից՝ կարեւոր հող է ստեղծել, որի վրա Թուրքիան կարող է կառուցել իր իրական ազգային ինքնությունը»:

Ուղիղ հեռարձակում

XS
SM
MD
LG