Ուղիղ 15 տարի առաջ՝ Ռուսաստանի, Ուկրաինայի ու Բելառուսի կողմից Բելովեժյան համաձայնագրի կնքումից 13 օր անց, պաշտոնապես ձեւավորվեց Անկախ Պետությունների Համագործակցությունը:
1991 թվականի դեկտեմբերի 21-ին Ղազախստանի մայրաքաղաք Ալմա-Աթայում անցկացված ԱՊՀ-ի հիմնադիր գագաթնաժողովի ժամանակ խորհրդային հանրապետությունների մեծ մասը արձանագրեց` Խորհրդային Միությանը փոխարինելու է գալիս անկախ պետություններից ձեւավորված, կառուցվածքի ու լիազորությունների առումով բավական հեղհեղուկ մի միավոր` ԱՊՀ-ն:
Գագաթնաժողովին մասնակցում էին խորհրդային 15 հանրապետություններից 11-ի նախագահները, այդ թվում՝ Հայաստանի առաջին նախագահ Lեւոն Տեր-Պետրոսյանը:
Ալմա-Աթա չէին ժամանել միայն Բալթյան երեք հանրապետությունների եւ Վրաստանի ներկայացուցիչները:
Այդ ժամանակ Բալթյան պետություններն արդեն հայտարարել էին, որ իրենց հիմնական նպատակը եվրոպական ինտեգրումն է, իսկ Վրաստանում 1991-ի դեկտեմբերին կիզակետին էր հասել զինված պայքարն ընդդիմության ու նախագահ Զվիադ Գամսախուրդիայի միջեւ, եւ Վրաստանը նորաստեղծ այս կառույցին միացավ միայն 1993-ի դեկտեմբերին` Հարավային Օսիայի ու Աբխազիայի փաստացի կորուստից հետո:
1991-ի տարեվերջի իրադարձությունների առանցքային դերակատարներից մեկը` Բելառուսի նախկին ղեկավար Ստանիսլավ Շուշկեւիչը համոզված է, որ ԽՍՀՄ-ը իրականում փլուզեցին օգոստոսյան պուտչի կազմակերպիչներն ու Միխայիլ Գորբաչովը, իսկ «հանրապետությունների ղեկավարները պարզապես այնքան արիություն ունեցան, որ արձանագրեն` Խորհրդային Միությունն այլեւս գոյություն չունի»:
Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Խորհրդային Միության փլուզումը բնորոշել է որպես «դարի խոշորագույն աշխարհաքաղաքական աղետ»:
Ռուսաստանում իրենց նախագահի տեսակետին հիմնականում համաձայն են: Ըստ Բաշկիրովի սոցիոլոգիական ծառայության՝ ԽՍՀՄ-ի փլուզմանը ցավով է վերաբերվում ռուսաստանցիների 56 տոկոսը: Իսկ Lեւադայի կենտրոնի աշխատակիցները հավելում են, որ ԽՍՀՄ-ի փլուզման համար ափսոսող ռուսաստանցիների թիվը տարեցտարի կրճատվում է` ի հաշիվ ավելի երիտասարդ ու նյութապես ապահովված ռուսաստանցիների, որոնց համար միեւնույն է` կա Խորհրդային Միությունը, թե՝ ոչ:
Գեւորգ Ստամբոլցյան, Պրահա
1991 թվականի դեկտեմբերի 21-ին Ղազախստանի մայրաքաղաք Ալմա-Աթայում անցկացված ԱՊՀ-ի հիմնադիր գագաթնաժողովի ժամանակ խորհրդային հանրապետությունների մեծ մասը արձանագրեց` Խորհրդային Միությանը փոխարինելու է գալիս անկախ պետություններից ձեւավորված, կառուցվածքի ու լիազորությունների առումով բավական հեղհեղուկ մի միավոր` ԱՊՀ-ն:
Գագաթնաժողովին մասնակցում էին խորհրդային 15 հանրապետություններից 11-ի նախագահները, այդ թվում՝ Հայաստանի առաջին նախագահ Lեւոն Տեր-Պետրոսյանը:
Ալմա-Աթա չէին ժամանել միայն Բալթյան երեք հանրապետությունների եւ Վրաստանի ներկայացուցիչները:
Այդ ժամանակ Բալթյան պետություններն արդեն հայտարարել էին, որ իրենց հիմնական նպատակը եվրոպական ինտեգրումն է, իսկ Վրաստանում 1991-ի դեկտեմբերին կիզակետին էր հասել զինված պայքարն ընդդիմության ու նախագահ Զվիադ Գամսախուրդիայի միջեւ, եւ Վրաստանը նորաստեղծ այս կառույցին միացավ միայն 1993-ի դեկտեմբերին` Հարավային Օսիայի ու Աբխազիայի փաստացի կորուստից հետո:
1991-ի տարեվերջի իրադարձությունների առանցքային դերակատարներից մեկը` Բելառուսի նախկին ղեկավար Ստանիսլավ Շուշկեւիչը համոզված է, որ ԽՍՀՄ-ը իրականում փլուզեցին օգոստոսյան պուտչի կազմակերպիչներն ու Միխայիլ Գորբաչովը, իսկ «հանրապետությունների ղեկավարները պարզապես այնքան արիություն ունեցան, որ արձանագրեն` Խորհրդային Միությունն այլեւս գոյություն չունի»:
Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Խորհրդային Միության փլուզումը բնորոշել է որպես «դարի խոշորագույն աշխարհաքաղաքական աղետ»:
Ռուսաստանում իրենց նախագահի տեսակետին հիմնականում համաձայն են: Ըստ Բաշկիրովի սոցիոլոգիական ծառայության՝ ԽՍՀՄ-ի փլուզմանը ցավով է վերաբերվում ռուսաստանցիների 56 տոկոսը: Իսկ Lեւադայի կենտրոնի աշխատակիցները հավելում են, որ ԽՍՀՄ-ի փլուզման համար ափսոսող ռուսաստանցիների թիվը տարեցտարի կրճատվում է` ի հաշիվ ավելի երիտասարդ ու նյութապես ապահովված ռուսաստանցիների, որոնց համար միեւնույն է` կա Խորհրդային Միությունը, թե՝ ոչ:
Գեւորգ Ստամբոլցյան, Պրահա