Բրիտանացի վերլուծաբանները համեմատում եմ հայկական եւ ադրբեջանական բանակների կարողությունները

Հայաստանի տարեկան ռազմական ծախսերը կազմում են շուրջ 400 միլիոն ԱՄՆ դոլար: Սա են վկայում Լոնդոնում գործող Ռազմավարական հետազոտությունների միջազգային ինստիտուտի հրապարակած տարեկան զեկույցում տեղ գտած տվյալները:

Դրանց համաձայն 2011-ին Հայաստանը ռազմական կարիքների վրա ծախսել է 396, իսկ 2012-ին` 394 միլիոն դոլար: Ադրբեջանի ռազմական բյուջեն անհամեմատ ավելի մեծ տեմպերով է աճում: Մեկ տարում Ադրբեջանի ռազմական հատկացումների ծավալն աճել է շուրջ 100 միլիոնով` 2011-ի
1 միլիարդ 680 միլիոնից 2012-ին հասնելով 1 միլիարդ 777 միլիոնի:

Ընդհանուր առմամբ Հայաստանը տարեկան ռազմական կարիքները հոգալու համար հատկացնում իր է ՀՆԱ-ի 4, իսկ Ադրբեջանը շուրջ 2.5 տոկոսը:

Աշխարհում առկա ռազմական հավասարակշռությանը նվիրված այս զեկույցի հեղինակները նաեւ գնահատել են հայկական եւ ադրբեջանական զինված ուժերի ռազմունակության մակարդակը` առավելություն տալով հայկական կողմին:

«Հայկական բանակը բավական գրագետ է եւ գիտակցում է այն նպատակները, որ դրված են իր առջեւ: Դրա հետ մեկտեղ թեեւ Հայաստանի զինված ուժերի շարքերը շարունակվում են համալրվել առավելապես ժամկետային զորակոչի միջոցով, այնուհանդերձ, աճում է պրոֆեսիոնալ սպայակազմի թիվը», - նշում են զեկույցի հեղինակները` հավելելով. - «Թեեւ Հայաստանի որդեգրած ռազմական հայեցակարգն ընդհանուր առմամբ ռուսական լուրջ ազդեցություն է կրում, այնուհանդերձ, արտերկրում իրականացվող գործողությունների, մասնավորաբար, Աֆղանստանում տեղակայված միջազգային կոալիցիայի կազմում ծառայության շնորհիվ, հայ զինծառայողները հնարավորություն ունեն դասեր առնել Պուլ-Ի-Խումրիի ռազմակայանում ծառայող ՆԱՏO-ի իրենց ծառայակիցներից»:

Ինչ վերաբերում է թերություններին, ապա հիմնական խնդիրը, որ առկա է Հայաստանի զինված ուժերում, ըստ Ռազմավարական հետազոտությունների միջազգային ինստիտուտի վերլուծաբանների, ավիացիոն ստորաբաժանումների թուլությունն է:

«Հայաստանի ռազմաօդային ուժերի գլխավոր խնդիրը սպասարկման եւ ընդհանուր արդյունավետության հետ է առնչվում: Սա է պատճառը, որ Հայաստանի օդային տարածքի պաշտպանությունն իրականացնում է Ռուսաստանը` [Հայաստանից] վարձակալված ավիաբազայի միջոցով», - նշում են զեկույցի հեղինակները:

Անդրադառնալով հայկական բանակում իրականացվող բարեփոխումներին` զեկույցի հեղինակները նկատում են. - «Այդ բարեփոխումները հիմնականում նպատակ ունեն ավելացնել պայմանագրային ծառայողների թիվը, ինչպես նաեւ բարձրացնել իրականացվող գնումների մակարդակը: Դրա հետ մեկտեղ ավելի լուրջ, կառուցվածքային փոփոխությունների փորձերը, մասնավորաբար, վարժանքների ու զինվորական անձնակազմի մակարդակի բարձրացումը, բախվում է առավել խորքային խնդիրների հետ` զինվորական ղեկավարության որակին, եւ հանրության շրջանում զինված ուժերի վարկի անկման իրողությանը»:

Բացի այդ, ըստ բրիտանացի փորձագետների, թեեւ 2013-ին Երեւանի ռազմական բյուջեն կազմել է 170 միլիարդ դրամ, սակայն նորագույն զենքերով ու զինատեսակներով հագեցվածության հասնելու համար Հայաստանը «դեռ երկար ճանապարհ ունի անցնելու` հատկապես կոռուպցիայի եւ պաշտպանության նախարարությունում առկա ֆինանսական անարդյունավետության լույսի ներքո»:

Անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական ճակատային գծում առկա իրադրությանը` զեկույցի հեղինակները նշում են, որ թեեւ 2012-ին առնվազն երկու անգամ` գարնանն ու ամռան սկզբին, իրավիճակը շփման գծում լարվել էր, դա ի վերջո չհանգեցրեց լայնածավալ ռազմական գործողությունների վերսկսմանը:

Ռազմավարական հետազոտությունների միջազգային ինստիտուտի մասնագետները ընդհանրապես գերադասում են ուղղակի կապ չտեսնել Բաքվի կողմից ռազմական ծախսերի ավելացման եւ պատերազմի հնարավոր վերսկսման միջեւ: Զեկույցի հեղինակները բավական քննադատաբար են տրամարդված ադրբեջանական բանակի կարողությունների հանդեպ, նշելով օրինակ, որ չնայած լուրջ գնումներին` ադրբեջանցիները չեն կարողանում օդում միանշանակ առավելության հասնել ինչը «կարող է լուրջ ռիսկեր ստեղծել Լեռնային Ղարաբաղում հնարավոր գործողության դեպքում»:

«Նավթային եկամուտները հնարավորություն տվեցին Ադրբեջանին նոր զինատեսակներ գնել այդ թվում C300 տեսակի հակաօդային պաշտպանության համակարգեր: Չնայած դրան, դեռ հստակ չէ, թե մարտունակության առումով ինչ է շահում Ադրբեջանն այդ գնումների շնորհիվ: Զինված ուժերի համալրման հիմքը Ադրբեջանում շարունակում է մնալ զորակոչը, ընդհանուր պատրաստվածության մակարդակն էլ տատանվում է կախված կոնկրետ զորամասից», - նշում են զեկույցի հեղինակները: