Առաջին անգամ 2008 թվականի մարտիմեկյան ողբերգական իրադարձությունները տեղ են գտել բուհերի համար նախատեսված Հայոց պատմության դասագրքում:
Դասագիրքը, որը ներկայացնում է հայոց պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչեւ մեր օրերը, անդրադառնում է նաեւ 2008-ի մարտի 1-ին նախորդող եւ հաջորդող իրադարձություններին: Մասնավորապես, անդրադառնալով փետրվարի 19-ին կայացած նախագահական ընտրություններին, հեղինակը, ով Երեւանի պետական համալսարանի Պատմության ֆակուլտետի դեկանն Էդիկ Մինասյանն է, գրում է. - «Կոպտորեն մերժելով ընտրությունների արդյունքները` ընդդիմության արմատական թեւը, իշխանությունների ամենաթողության պայմաններում արհամարհանքով խախտելով օրենքով սահմանված կարգը, փետրվարի 20-ից Երեւանում սկսեց հանրահավաքների շարքը»:
Դասագրքի հեղինակը որեւէ անդրադարձ չի կատարել այն հարցին, թե ինչու էր ընդդիմությունը մերժում ընտրությունների արդյունքները: Անդրադառնալով մարտի 1-ի առավոտյան Երեւանի Ազատության հրապարակում տեղի ունեցած իրադարձություններին` Հայոց պատմության դասագրքում նշվում է. - «Մարտի 1-ի առավոտյան ոստիկանության կողմից տեղանքի զննման եւ հասարակական կարգի պահպանման նպատակով Ազատության հրապարակում ձեռնարկված միջոցառմանը զանգվածային անկարգությունների կազմակերպիչները ու մասնակիցները պատասխանեցին դիմադրությամբ` երկաթե ձողերով, քարերով, փայտերով»:
Ուշագրավ է, որ ցուցարարների ձողերի մասին շեշտելով` ուսանողների համար նախատեսված այս դասագրքում որեւէ բառ չի ասվում, օրինակ, թե ինչպես էին ոստիկանները ծեծի ենթարկում ցուցարարներին: Ավելին, մարտի 1-ին Երեւանի փողոցներում տեղի ունեցած խանութների թալանի, այրված մեքենաների համար նույնպես կոնկրետ մեղադրանք է ներկայացվում ընդդիմությանը. - «Անկարգությունների ղեկավարի եւ կազմակերպիչների կոչերով ամբոխը սկսեց ավերներ գործել»: Դասագրքում չի ասվում, թե կոնկրետ ով էր անկարգությունների ղեկավարը:
Մարտի 1-ի երեկոյան իրադարձությունների մասին դասագրքում գրված է. - «Ցուցարարները սկսեցին հարձակումներ գործել ոստիկանների վրա: Բախումների ընթացքում երկուստեք օգտագործվեց հրազեն, որի արդյունքում զոհվեց 10 մարդ»: Նկատենք, սակայն, որ անգամ քրեական գործում նման պնդում չկա:
Այս տարի լույս տեսած Հայոց պատմության այս դասագիրքը, որը հաստատվել է նաեւ կրթության եւ գիտության նախարարության կողմից, արդեն իսկ մեծ արձագանք է գտել թե սոցիալական ցանցերում, եւ թե մամուլում: Տեսակետներ են հնչում, որ վերոհիշյալ ձեւակերպումներով ուղղակիորեն աղավաղվել է պատմությունը, եւ որ դասագրքում պարզապես ներկայացվել է դեպքերի մասին գլխավոր դատախազության հաղորդագրությունները:
Դասագրքի հեղինակը, մինչդեռ, համաձայն չէ այս պնդումների հետ: Պատմության ֆակուլտետի դեկան Էդիկ Մինասյանն այսօր «Ազատություն» ռադիոկայանի տված հարցազրույցում պնդեց, թե ինքը դասագիրքը գրելիս օգտվել է մարտի 1-ի ժամանակավոր հանձնաժողովի փաստաթղթերից եւ պատրաստ է նաեւ դրանք տրամադրել մեզ:
«[Անկարգությունների ղեկավարին] Դուք ինքներդ էլ լավ գիտեք, ես չեմ ուզում դրա մեջ խորանալ, պետք էլ չէ, որ դասագրքերում դա կոնկրետ շեշտադրումով անվանական լինի: Փաստերը կտամ Ձեզ, կնայեք, կիմանաք, պատրաստ եմ այդ փաստաթղթերը Ձեզ տրամադրել», - ասաց Մինասյանը` հավելելով, թե ինքը պատմական փաստեր է ներկայացնել:
Հարցին, թե ինչո՞ւ տեղի ունեցածի վերաբերյալ ընդդիմության տեսակետը չի ներկայացվել, Մինասյանը պատասխանեց. - «Քանի անգամ ասեմ, որ բոլոր տեսակետներն էլ կան, եզրափակիչ մասում դա նշված է»:
Եզրափակիչ մասում Պատմության ֆակուլտետի դեկանը գրում է. - «Մեղքի իրենց բաժինն ունեն նաեւ իշխանությունները, որոնք ճգնաժամի լուծման խաղաղ միջոցները դեռ չսպառած դիմեցին ոստիկանական ուժի գործադրմանը»:
Դասագրքի վերաբերյալ փորձեցինք պարզել նաեւ գրքի համահեղինակ, պատմաբան, մասնագիտական խմբագիր Պետրոս Հովհաննիսյանի տեսակետը` այն, թե ինչո՞ւ գրքում համակողմանի չեն ներկայացվել իրադարձությունները: Օրինակ, գրում են, որ ընդդիմությունը չէր ընդունում ընտրությունների արդյունքները, բայց չեն բացատրում, թե ինչու:
«Բայց գրված է, երեւի ամբողջը չեք կարդացել, կամ եթե կարդացել եք, ուրեմն լավ չեք հասկացել: Ես ասում եմ նշված է, Դուք ասում եք, նշված չէ: Իրադարձությունների նկարագրությունը գրված է այնպես, ինչպես որ եղել է, այնպես, ինչպես գրվել է», - պնդեց Հովհաննիսյանը:
Սակայն պատմաբան, պատմական գիտությունների թեկնածու Աշոտ Սարգսյանը պնդում է, որ այս դասագրքով աղավաղվել է պատմությունը, դասագրքում տեղ են գտել բաներ, որոնք մեկ առ մեկ հերքվել են անցած տարիների ընթացքում:
Աշոտ Սարգսյանը, ով նաեւ Հայ ազգային կոնգրեսի ներկայացուցիչ է, կարծում է, որ մարտի 1-ի աղավաղված իրադարձությունների ներկայացումը դասագրքի հեղինակի նախաձեռնությունը չէ: Պատմաբանի համոզմամբ` նախագահի նստավայրից ուղղակի հրահանգ է իջեցվել աղավաղված փաստերով դասագիրք հրատարակելու մասին:
«Հրահանգ է իջել նախագահական նստավայրից, որ այս ձեւով այս վարկածը, որ մենք չկարողացանք կյանքի կոչել, գոնե դասագրքում մատուցեք այն մարդկանց, այն երեխաներին, որոնք այդ մասին շատ քիչ բան գիտեն կամ չգիտեն», - ասաց Սարգսյանը, ով կարծում է, որ դասագիրքը պետք է ետ կանչվի եւ այդ հատվածը գրվի այնպես, ինչպես իրականում եղել է:
Դասագիրքը, որը ներկայացնում է հայոց պատմությունը հնագույն ժամանակներից մինչեւ մեր օրերը, անդրադառնում է նաեւ 2008-ի մարտի 1-ին նախորդող եւ հաջորդող իրադարձություններին: Մասնավորապես, անդրադառնալով փետրվարի 19-ին կայացած նախագահական ընտրություններին, հեղինակը, ով Երեւանի պետական համալսարանի Պատմության ֆակուլտետի դեկանն Էդիկ Մինասյանն է, գրում է. - «Կոպտորեն մերժելով ընտրությունների արդյունքները` ընդդիմության արմատական թեւը, իշխանությունների ամենաթողության պայմաններում արհամարհանքով խախտելով օրենքով սահմանված կարգը, փետրվարի 20-ից Երեւանում սկսեց հանրահավաքների շարքը»:
Դասագրքի հեղինակը որեւէ անդրադարձ չի կատարել այն հարցին, թե ինչու էր ընդդիմությունը մերժում ընտրությունների արդյունքները: Անդրադառնալով մարտի 1-ի առավոտյան Երեւանի Ազատության հրապարակում տեղի ունեցած իրադարձություններին` Հայոց պատմության դասագրքում նշվում է. - «Մարտի 1-ի առավոտյան ոստիկանության կողմից տեղանքի զննման եւ հասարակական կարգի պահպանման նպատակով Ազատության հրապարակում ձեռնարկված միջոցառմանը զանգվածային անկարգությունների կազմակերպիչները ու մասնակիցները պատասխանեցին դիմադրությամբ` երկաթե ձողերով, քարերով, փայտերով»:
Ուշագրավ է, որ ցուցարարների ձողերի մասին շեշտելով` ուսանողների համար նախատեսված այս դասագրքում որեւէ բառ չի ասվում, օրինակ, թե ինչպես էին ոստիկանները ծեծի ենթարկում ցուցարարներին: Ավելին, մարտի 1-ին Երեւանի փողոցներում տեղի ունեցած խանութների թալանի, այրված մեքենաների համար նույնպես կոնկրետ մեղադրանք է ներկայացվում ընդդիմությանը. - «Անկարգությունների ղեկավարի եւ կազմակերպիչների կոչերով ամբոխը սկսեց ավերներ գործել»: Դասագրքում չի ասվում, թե կոնկրետ ով էր անկարգությունների ղեկավարը:
Մարտի 1-ի երեկոյան իրադարձությունների մասին դասագրքում գրված է. - «Ցուցարարները սկսեցին հարձակումներ գործել ոստիկանների վրա: Բախումների ընթացքում երկուստեք օգտագործվեց հրազեն, որի արդյունքում զոհվեց 10 մարդ»: Նկատենք, սակայն, որ անգամ քրեական գործում նման պնդում չկա:
Այս տարի լույս տեսած Հայոց պատմության այս դասագիրքը, որը հաստատվել է նաեւ կրթության եւ գիտության նախարարության կողմից, արդեն իսկ մեծ արձագանք է գտել թե սոցիալական ցանցերում, եւ թե մամուլում: Տեսակետներ են հնչում, որ վերոհիշյալ ձեւակերպումներով ուղղակիորեն աղավաղվել է պատմությունը, եւ որ դասագրքում պարզապես ներկայացվել է դեպքերի մասին գլխավոր դատախազության հաղորդագրությունները:
Դասագրքի հեղինակը, մինչդեռ, համաձայն չէ այս պնդումների հետ: Պատմության ֆակուլտետի դեկան Էդիկ Մինասյանն այսօր «Ազատություն» ռադիոկայանի տված հարցազրույցում պնդեց, թե ինքը դասագիրքը գրելիս օգտվել է մարտի 1-ի ժամանակավոր հանձնաժողովի փաստաթղթերից եւ պատրաստ է նաեւ դրանք տրամադրել մեզ:
«[Անկարգությունների ղեկավարին] Դուք ինքներդ էլ լավ գիտեք, ես չեմ ուզում դրա մեջ խորանալ, պետք էլ չէ, որ դասագրքերում դա կոնկրետ շեշտադրումով անվանական լինի: Փաստերը կտամ Ձեզ, կնայեք, կիմանաք, պատրաստ եմ այդ փաստաթղթերը Ձեզ տրամադրել», - ասաց Մինասյանը` հավելելով, թե ինքը պատմական փաստեր է ներկայացնել:
Հարցին, թե ինչո՞ւ տեղի ունեցածի վերաբերյալ ընդդիմության տեսակետը չի ներկայացվել, Մինասյանը պատասխանեց. - «Քանի անգամ ասեմ, որ բոլոր տեսակետներն էլ կան, եզրափակիչ մասում դա նշված է»:
Եզրափակիչ մասում Պատմության ֆակուլտետի դեկանը գրում է. - «Մեղքի իրենց բաժինն ունեն նաեւ իշխանությունները, որոնք ճգնաժամի լուծման խաղաղ միջոցները դեռ չսպառած դիմեցին ոստիկանական ուժի գործադրմանը»:
Դասագրքի վերաբերյալ փորձեցինք պարզել նաեւ գրքի համահեղինակ, պատմաբան, մասնագիտական խմբագիր Պետրոս Հովհաննիսյանի տեսակետը` այն, թե ինչո՞ւ գրքում համակողմանի չեն ներկայացվել իրադարձությունները: Օրինակ, գրում են, որ ընդդիմությունը չէր ընդունում ընտրությունների արդյունքները, բայց չեն բացատրում, թե ինչու:
«Բայց գրված է, երեւի ամբողջը չեք կարդացել, կամ եթե կարդացել եք, ուրեմն լավ չեք հասկացել: Ես ասում եմ նշված է, Դուք ասում եք, նշված չէ: Իրադարձությունների նկարագրությունը գրված է այնպես, ինչպես որ եղել է, այնպես, ինչպես գրվել է», - պնդեց Հովհաննիսյանը:
Սակայն պատմաբան, պատմական գիտությունների թեկնածու Աշոտ Սարգսյանը պնդում է, որ այս դասագրքով աղավաղվել է պատմությունը, դասագրքում տեղ են գտել բաներ, որոնք մեկ առ մեկ հերքվել են անցած տարիների ընթացքում:
Աշոտ Սարգսյանը, ով նաեւ Հայ ազգային կոնգրեսի ներկայացուցիչ է, կարծում է, որ մարտի 1-ի աղավաղված իրադարձությունների ներկայացումը դասագրքի հեղինակի նախաձեռնությունը չէ: Պատմաբանի համոզմամբ` նախագահի նստավայրից ուղղակի հրահանգ է իջեցվել աղավաղված փաստերով դասագիրք հրատարակելու մասին:
«Հրահանգ է իջել նախագահական նստավայրից, որ այս ձեւով այս վարկածը, որ մենք չկարողացանք կյանքի կոչել, գոնե դասագրքում մատուցեք այն մարդկանց, այն երեխաներին, որոնք այդ մասին շատ քիչ բան գիտեն կամ չգիտեն», - ասաց Սարգսյանը, ով կարծում է, որ դասագիրքը պետք է ետ կանչվի եւ այդ հատվածը գրվի այնպես, ինչպես իրականում եղել է:
